Ο υποσιτισμός στα σχολεία
Σύγχρονη βαρβαρότητα. Πρόκληση. Αποκαλυπτήρια του καπιταλιστικού συστήματος που την περίοδο της κρίσης του δείχνει ακόμα περισσότερο το απάνθρωπο πρόσωπό του. Ο υποσιτισμός των παιδιών που παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Το πρόβλημα δεν είναι τωρινό. Ομως, τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο πήρε διαστάσεις στη χώρα μας, με λιποθυμίες μαθητών σε σχολεία επειδή ήταν νηστικά, με εξομολογήσεις μικρών παιδιών στους δασκάλους τους (τα μεγαλύτερα παιδιά διστάζουν και ζουν σιωπηλά τις δυσκολίες). Πρόσφατο παράδειγμα τα στοιχεία που προέρχονται από το Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου περισσότεροι από 1.400 μαθητές υποσιτίζονται, πηγαίνουν στο σχολείο χωρίς κολατσιό. Στην Αθήνα, τα τελευταία τρία χρόνια αυξάνονται προοδευτικά τα αιτήματα προς το Δημοτικό Βρεφοκομείο για γεύματα σε παιδιά δημοτικού και νηπιαγωγείου. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία (του περασμένου Οκτώβρη) παρέχει μερίδες φαγητού για 1.500 μαθητές. Τη σχολική χρονιά 2011-'12 το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθήνας έστελνε σε σχολεία 253 μερίδες.
***
Πρόκειται για τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί και περιγράφουν ένα κομμάτι της πραγματικότητας που ζουν όσοι έχουν επαφή με το χώρο του σχολείου. Από τον παιδικό σταθμό, όπου κάποια παιδιά τρώνε σε πολλές περιπτώσεις το μοναδικό πλήρες γεύμα της μέρας, μέχρι τα ΕΠΑΛ, όπου εργαζόμενοι μαθητές πηγαινοέρχονται με την ψυχή στο στόμα από τη δουλειά στο σχολείο, τα σχολεία με διευρυμένο ωράριο, όπως τα μουσικά, όπου οι μαθητές παραμένουν 9 ώρες... Το φαινόμενο είναι βέβαια πιο έντονο στις εργατικές - λαϊκές γειτονιές, όπου θερίζουν η ανεργία και τα μεροκάματα πείνας. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, κάτω από την πίεση της πραγματικότητας, κυβέρνηση και άλλοι φορείς κάνουν λόγο για καταγραφή των παιδιών που υποσιτίζονται και μιλούν για μηχανισμό που πρέπει να στηθεί από ΜΚΟ, δήμους, Εκκλησία και ευαγή ιδρύματα ώστε να δοθούν λύσεις. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση στρώνει το έδαφος στους χορηγούς να εξυπηρετήσουν δικές τους σκοπιμότητες και να εμφανίσουν ευαίσθητο και «φιλάνθρωπο πρόσωπο» στα σχολεία και την κοινωνία. Και να παρέμβουν και με αυτόν τον τρόπο στις συνειδήσεις των μικρών παιδιών και των γονιών τους για το «ανθρώπινο πρόσωπο» των καπιταλιστών. Δηλαδή, «να σε κάψω Γιάννη, να σε αλείψω λάδι». Ομως, ο στόχος αυτών των δράσεων πάει πολύ πιο μακριά. Με δεδομένο ότι και σε συνθήκες καπιταλιστικής ανάκαμψης φαινόμενα τέτοια θα συνεχίσουν να υπάρχουν - πιο περιορισμένα βεβαίως σε σχέση με σήμερα - πιο εκτεταμένα όμως σε σχέση με την κατάσταση πριν από την κρίση, διαμορφώνουν το πλαίσιο της διαχείρισης αυτών των προβλημάτων. Η ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας θα πατήσει πάνω στη μισοανεργία, στις ελαστικές εργασιακές σχέσεις, στους μισθούς - επιδόματα κ.λπ. Ενα τμήμα των εργαζομένων πρέπει να μάθουν να ζουν με πολύ περιορισμένες απαιτήσεις, να επιβιώνουν μέσω των διαφόρων «κοινωνικών δικτύων» διαχείρισης της εξαθλίωσης. Υπάρχει άλλωστε πλούσια πείρα από τα κράτη της ΕΕ.
***
Οπωσδήποτε και τους απασχολεί το να περιορίσουν το πρόβλημα. Αλλά σκοντάφτουν στο εξής: Οι ρίζες για τη δυστυχία των εργατικών - λαϊκών οικογενειών, την πείνα, τη φτώχεια, την ανεργία βρίσκονται στην ίδια την καπιταλιστική κρίση, βρίσκονται στις πολιτικές που ακολουθούνται ώστε να βγει το κεφάλαιο με λιγότερες απώλειες από την καπιταλιστική κρίση. Ο υποσιτισμός των μαθητών είναι μία από τις πιο απάνθρωπες εκφράσεις του σημερινού συστήματος. Είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Το παιδί που δεν έχει χρήματα να πάρει κολατσιό στο σχολείο, έχει πίσω του έναν πατέρα και μία μητέρα που είναι άνεργοι, που πληρώνονται μεροκάματα πείνας, που αδυνατούν να πληρώσουν το ρεύμα, που κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους. Το φαινόμενο θα υπάρχει όσο θα εξακολουθεί να κυριαρχεί πάνω στη ζωή τους ο σκοπός της σημερινής οικονομικής οργάνωσης, που είναι το κέρδος για τους λίγους, τους καπιταλιστές. Ωστόσο, άμεσα μέτρα πρέπει και μπορούν να παρθούν - όπως αποδεικνύεται - μόνο κάτω από την πίεση αποφασιστικών διεκδικήσεων. Σήμερα είναι αναγκαίο όσο ποτέ με έκτακτη χρηματοδότηση από το κράτος στους δήμους να παρέχεται ένα μικρό γεύμα (σάντουιτς, γάλα, χυμός, κ.τ.λ.) σε όλα τα παιδιά, αξιοποιώντας τις υποδομές και το προσωπικό των δήμων, χωρίς την εμπλοκή ΜΚΟ και χορηγών. Με πρώτη μέριμνα τις λαϊκές γειτονιές, όπου διαπιστώνονται εκτεταμένα κρούσματα υποσιτισμού παιδιών και με έμφαση στα δημοτικά σχολεία ολοήμερης λειτουργίας και τα ΕΠΑΛ - ΕΠΑΣ. Να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να οργανωθούν κατάλληλοι σύγχρονοι χώροι εστίασης, σε όλα τα ολοήμερα σχολεία και νηπιαγωγεία, για δωρεάν σίτιση όλων των παιδιών, με την εξασφάλιση εξειδικευμένου προσωπικού πλήρους απασχόλησης. Τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να γίνουν στόχοι πάλης και διεκδίκησης των σωματείων, των Ενώσεων Γονέων και Κηδεμόνων, των Λαϊκών Επιτροπών, να μην υπάρξει κανένας συμβιβασμός με αυτήν την κατάσταση.
