Σχετικά με τη συζήτηση γύρω από το φάρμακο

Η αντιπαράθεση που ξέσπασε πρόσφατα ανάμεσα στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ για την τιμολόγηση των φαρμάκων και τις μειώσεις τιμών σε φάρμακα, γενόσημα και πρωτότυπα που έχει λήξει η πατέντα τους, όπως προβλέπεται από την τροπολογία της 27ης/11/2013, εκφράζει το σφοδρό πόλεμο συμφερόντων ανάμεσα στους φαρμακοβιομήχανους για το μοίρασμα της «πίτας», δηλαδή της αγοράς που σχετίζεται με την έρευνα, την παραγωγή και τη διακίνηση του φαρμάκου ως εμπόρευμα. Το εμπόρευμα - φάρμακο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κερδοφορίας για τους επιχειρηματίες.

Στην αντιπαράθεση αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την επιλογή που έχει κάνει, εδώ και καιρό, να στηρίξει συγκεκριμένο τμήμα των φαρμακοβιομηχάνων στη χώρα μας, την «ελληνική» φαρμακοβιομηχανία, όπως την αποκαλεί. Στην ουσία, πρόκειται για το ελληνόκτητο κεφάλαιο, που έχει στα χέρια του και εκμεταλλεύεται για το κέρδος ένα κοινωνικό αγαθό, το φάρμακο, το οποίο στον καπιταλισμό αποτελεί εμπόρευμα, όπως και όλα τα υπόλοιπα.

Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, πολιτικά και συνδικαλιστικά, υπερθεματίζουν για την ενίσχυση της «ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας» απέναντι στις πολυεθνικές, ως υπόδειγμα «υγιούς, παραγωγικής επιχειρηματικότητας» που καλύπτει ανάγκες και δίνει θέσεις εργασίας. Αυτό προβάλλουν ως αίτημα διεκδίκησης από τους εργαζόμενους στον κλάδο του φαρμάκου, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας, αλλά και συνολικά από το εργατικό και λαϊκό κίνημα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φαρμακευτικής περίθαλψης, των ελλείψεων σε φάρμακα κ.λπ.

Συνδικαλιστικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στον κλάδο του Φαρμάκου έχουν πρωτοστατήσει κατά καιρούς στην οργάνωση εκδηλώσεων - συσκέψεων με το παραπάνω περιεχόμενο, με παρουσία και βουλευτών του σε αυτές. Διάφορα στελέχη και βουλευτές του συμμετέχουν σε αντίστοιχες εκδηλώσεις των φαρμακοβιομηχάνων, όπως σε εκείνη της ΠΕΦ στο Μπάντμιντον, όπου παρουσίασε την καμπάνια προβολής και ενίσχυσης του «ελληνικού» φαρμάκου.

Η επιχειρηματολογία και οι τοποθετήσεις τους είναι ταυτόσημες με αυτές των ντόπιων φαρμακοβιομηχάνων, που έχουν βρει με αυτόν τον τρόπο ένα γερό στήριγμα στην προπαγάνδα τους, προς τους εργαζόμενους, πρώτα - πρώτα του φαρμακευτικού κλάδου και μετά στους υπόλοιπους, στις λαϊκές οικογένειες. Εντείνουν, μάλιστα, και την επίθεσή τους προς το ΚΚΕ, επειδή ψήφισε «παρών» στην τροπολογία. Κατηγορούν το ΚΚΕ και τους κομμουνιστές συνδικαλιστές ότι η στάση που κρατάνε δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εργαζομένων του κλάδου, γιατί αν δεν υποστηριχτεί η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, θα κλείσει, οι εργαζόμενοι θα χάσουν τις δουλειές τους, δεν θα υπάρχουν φάρμακα.

Πού βρίσκεται η αλήθεια;

Ας δούμε, όμως, πού, τελικά, βρίσκεται η αλήθεια, για την οποία ένα μόνο ασφαλές κριτήριο υπάρχει: Η επιβεβαίωση από την ίδια την πραγματικότητα, από την ίδια τη ζωή. Η πραγματικότητα, λοιπόν, λέει ότι δεν μπορεί κανείς να μιλάει για αμιγώς ελληνικό και ξένο κεφάλαιο, με απολύτως διακριτά όρια. Υπάρχει σύμφυση, αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση. Παράδειγμα, οι πρόσφατες εξελίξεις στη φαρμακοβιομηχανία με μεγάλες συνεργασίες ελληνικών και πολυεθνικών επιχειρήσεων, που περιέγραψε αναλυτικά και ο «Ριζοσπάστης» σε δημοσίευμά του, την Κυριακή 1/12/2013.

Επίσης, το κεφάλαιο στο φάρμακο, ανεξάρτητα από την προέλευση και την εθνικότητά του, συντονίζεται στο Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), στον οποίο συμμετέχουν ελληνικές και πολυεθνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Η ταυτόχρονη οργάνωση των Ελλήνων φαρμακοβιομηχάνων στην Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), σε τίποτα δεν εμποδίζει το συντονισμό όλων στο ΣΦΕΕ. Ολοι μαζί αρνούνται την υπογραφή της Συλλογικής Σύμβασης στον κλάδο, επικαλούμενοι και τη γενικότερη γραμμή του ΣΕΒ. Οι βιομήχανοι, λοιπόν, μπροστά στο κύριο συμφέρον τους, το κέρδος, στέκονται ενιαία απέναντι στους εργαζόμενους.

Ας πάμε, όμως, και στα οικονομικά στοιχεία, για να δούμε κατά πόσο χρειάζεται ενίσχυση η «ελληνική» φαρμακοβιομηχανία ή κατά πόσο «χτυπιέται»: Μόνο στην Ελλάδα, ο κλάδος του Φαρμάκου τριπλασίασε τα καθαρά κέρδη το 2012 σε σύγκριση με το 2011 (3,6% έναντι 1,2%). Για το 2013 αναμένεται νέα αύξηση κερδών. Ηδη το α' εξάμηνο καταγράφεται αύξηση στον όγκο της παραγωγής κατά 10,7%, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Οι πωλήσεις των παραγόμενων από την ελληνόκτητη φαρμακοβιομηχανία γενοσήμων στην εγχώρια αγορά, αλλά και η εξαγωγή τους εμφανίζουν αύξηση.

Σε πρόσφατο φαρμακευτικό συνέδριο, ο υπουργός Υγείας μίλησε για «σχέσεις εμπιστοσύνης, συνεργασία και εκτενή διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους με την Υγεία φορείς», δηλαδή τους επιχειρηματίες: «(...) θα βάλουμε κάτω όλη την πολιτική την οποία ασκούμε, ένα - ένα όλα τα μέτρα που έχουμε πάρει και όλες τις δράσεις που είναι να έρθουν, ώστε αφενός να δομηθεί σωστά η πολιτική μας και αφετέρου να ξέρετε τι ισχύει και τι θα ισχύσει, προκειμένου να οργανωθούμε όλοι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». Με κάθε τρόπο, επομένως, οι επιχειρηματίες έχουν εξασφαλισμένο το κύριο γι' αυτούς, ότι το φάρμακο είναι εμπόρευμα και η ουσία της κερδοφορίας δε θίγεται.

Οι ανταγωνισμοί μεγαλώνουν

Τα κυβερνητικά μέτρα που παίρνονται στο πλαίσιο της κρίσης - αλλά ουσιαστικά εκφράζουν τη στρατηγική περικοπής των κοινωνικών παροχών σε όλα τα καπιταλιστικά κράτη - για τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, οξύνουν τους ανταγωνισμούς μεταξύ των φαρμακοβιομηχάνων, ντόπιων και ξένων και μεταξύ των πολυεθνικών. Στο πεδίο των ανταγωνισμών τους, οι ντόπιοι φαρμακοβιομήχανοι προτάσσουν το «οικονομικό και ποιοτικό επώνυμο γενόσημο» και οι πολυεθνικές την «καινοτομία σε φάρμακα και θεραπείες».

Για τους εργαζόμενους του κλάδου, όλοι αυτοί οι ανταγωνισμοί μεταφράζονται σε αναδιαρθρώσεις με απολύσεις, σε εργοδοτική επίθεση κατά των συλλογικών δικαιωμάτων, πίεση για χαμηλότερα μεροκάματα και μισθούς, για ατομικές συμβάσεις. Οι ίδιοι οι φαρμακοβιομήχανοι αξιοποιούν την όξυνση των ανταγωνισμών τους, για να πιέζουν τους εργαζόμενους, να τους αποπροσανατολίζουν, να τους καλούν σε θυσίες για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις.

Οσον αφορά στην τελευταία τροπολογία της κυβέρνησης, παρ' όλο που μειώνει τις τιμές των φαρμάκων δεν έχει στόχο να εξασφαλίσει φθηνά φάρμακα για το λαό. Εντάσσεται στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας μείωσης της κρατικής δαπάνης για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, που περιλαμβάνει άγριες περικοπές και την επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων για μια σειρά από παροχές σε φάρμακα, εξετάσεις, νοσηλεία κ.λπ.

Η εξοικονόμηση ποσών που φέρνει η τροπολογία της κυβέρνησης, γίνεται με τη μείωση ενός ελάχιστου ποσοστού από την υπερκερδοφορία των φαρμακοβιομηχανιών, έπειτα από μια μακρά περίοδο συνεχούς αύξησής της και αφού έχει προηγηθεί ένα σύνολο αντιλαϊκών μέτρων που αύξησαν τις πληρωμές από τους ασθενείς, όπως: Εκατοντάδες φάρμακα που τέθηκαν εκτός της λίστας αποζημίωσης από τα ασφαλιστικά ταμεία και πληρώνονται 100% από τους ασθενείς. Φάρμακα που αυξήθηκε το ποσοστό συμμετοχής από το 0% στο 10% ή 25%. Πληρωμή του 100% της επιπλέον διαφοράς μεταξύ της αναγραφόμενης από τη λιανική τιμή του φαρμάκου.

Τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) αποκαλύπτουν ότι από το 2010 μέχρι σήμερα, η μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων για αγορά φαρμάκων από το 9% έχει εκτιναχτεί στο 30%.

Ετσι, ενώ υπήρχε μείωση της τιμής των φαρμάκων και αύξηση της διακίνησης των γενοσήμων που είναι φθηνότερα, οι ασθενείς τελικά πληρώνουν πολύ περισσότερα για την αγορά τους. Ενας στους τέσσερις από τους χρόνιους ασθενείς έχουν μειώσει τις δαπάνες διαβίωσης, προκειμένου να καλύψουν τα κόστη των φαρμάκων. Υπάρχουν γονείς που περικόπτουν τους εμβολιασμούς των παιδιών τους, επειδή είναι ανασφάλιστοι, ή δεν μπορούν να πληρώσουν το κόστος του εμβολιασμού.

Ορισμένα συμπεράσματα

Στον καπιταλισμό, όπου η υγεία και το φάρμακο είναι εμπορεύματα, η μείωση της κρατικής δαπάνης αντιστοιχεί στην τραγική επιβάρυνση του λαού, που σε βάρος του το καπιταλιστικό κράτος εξοικονομεί χρήματα, για να ενισχύσει το μεγάλο κεφάλαιο, την επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη. Αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τα αμφισβητεί. Ισα - ίσα που τα υπερασπίζεται και με αυτόν τον τρόπο εννοεί τη «χάραξη εθνικής πολιτικής για το Φάρμακο», που αποτελεί και θέση των φαρμακοβιομηχάνων.

Πρόκειται για άλλη μια όψη της συναίνεσης, στη λογική της διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος και της κρίσης του, που ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει σαν διέξοδο, ρίχνοντας στάχτη στα μάτια των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Είναι η ίδια λογική αποπροσανατολισμού που υποστηρίζει ότι μπορεί να συνυπάρχουν και να εναρμονίζονται ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας σε κρίσιμα πεδία, όπως η Υγεία, η Ενέργεια κ.ο.κ και να εξυπηρετούν τις ανάγκες του λαού.

Αυτό που θέλει να κρύψει ο ΣΥΡΙΖΑ - βαφτίζοντας το κρέας «ψάρι» - είναι ότι τάσσεται απροκάλυπτα στο πλευρό της πλουτοκρατίας και θέλει και το λαό συνταγμένο πίσω από τα συμφέροντά της. Θέλει το λαό ουρά του κεφαλαίου, να διεκδικεί μέτρα για τα κέρδη του κεφαλαίου, στην προκειμένη, της μιας ή της άλλης φαρμακοβιομηχανίας.

Η θέση του ΚΚΕ στην ψηφοφορία για την επίμαχη τροπολογία ήταν μια ξεκάθαρη θέση. Οπως ξεκάθαρη είναι η θέση του για κατάργηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην υγεία και το φάρμακο, για κρατικό φορέα που θα έχει στην ευθύνη του την έρευνα, την παραγωγή, τη διακίνηση, την εισαγωγή των φαρμάκων, όταν χρειάζεται, ενταγμένο σε ένα καθολικό αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας.

Το ΚΚΕ δε συνέβαλε ούτε με θετική ούτε με αρνητική ψήφο στην αντιλαϊκή αντιπαράθεση γύρω από το ποιο τμήμα του κεφαλαίου στο φάρμακο θα βγει περισσότερο ωφελημένο ή λιγότερο χαμένο. Δε συνέβαλε στον αποπροσανατολισμό και στη δημαγωγία στις πλάτες του λαού.

Το ΚΚΕ σε όλη την 95χρονη διαδρομή του μέχρι σήμερα, παλεύει για τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα και μπαίνει μπροστά στην οργάνωση της εργατικής και λαϊκής πάλης, με μοναδικό κριτήριο τις ανάγκες του λαού και την ικανοποίησή τους. Το ΚΚΕ πρωτοστατεί από κάθε μετερίζι, για να μην αποπροσανατολίζεται η πάλη του λαού, να μην μπαίνει κάτω από ξένη σημαία. Γι' αυτό ψήφισε «παρών», γιατί είναι παρόν στον αγώνα για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους χωρίς προϋποθέσεις, για δωρεάν φάρμακο σε όσους το έχουν ανάγκη.

Γιώτα ΤΑΒΟΥΛΑΡΗ
Μέλος της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, Πρόεδρος της ΟΕΦΣΕΕ