Ευρωπαϊκή Ενωση = εργασιακός μεσαίωνας για την εργατική τάξη
Η εμφάνιση και όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης στην ΕΕ και την Ευρωζώνη ενίσχυσε όλα τα αντιδραστικά χαρακτηριστικά της ΕΕ. Μονοπώλια, ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις, με τη στήριξη των κομμάτων του κεφαλαίου και του ευρωμονόδρομου, αξιοποίησαν την καπιταλιστική κρίση για την προώθηση άγριων αντιλαϊκών μέτρων που είχαν δρομολογηθεί από την ίδρυση της ΕΕ, τη Συνθήκη του Μαάστριχτ.
Τα μέτρα αυτά συνθέτουν ουσιαστικά τη στρατηγική καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων της ΕΕ για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μονοπωλίων, να απαντήσει στις δυσκολίες αναπαραγωγής του κεφαλαίου και την τάση της πτώσης του μέσου ποσοστού κέρδους. Στρατηγική επιδίωξη των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων είναι η μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης.
Να πώς περιγράφει τους στόχους αυτής της πολιτικής η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις«Ολοκληρωμένες Κατευθυντήριες Γραμμές για τη Στρατηγική Ευρώπη 2020»:
«Τα κράτη-μέλη που έχουν μεγάλες ανισορροπίες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας μόνιμου χαρακτήρα ή εποπτικών και φορολογικών πολιτικών, πρέπει να αντιμετωπίσουν τα βαθύτερα αίτια με τη λήψη μέτρων όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, την εξέλιξη των μισθών, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (...) να προωθούν τις σωστές συνθήκες-πλαίσιο για τα συστήματα διαπραγμάτευσης των μισθών και την εξέλιξη του κόστους εργασίας που πρέπει να είναι συμβατές με (...) την εξέλιξη της παραγωγικότητας(...) Τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ που έχουν μεγάλα και εμμένοντα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τα οποία οφείλονται σε έλλειψη ανταγωνιστικότητας μόνιμου χαρακτήρα πρέπει να θέσουν ως στόχο τη μείωση του πραγματικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (...)».
«Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να ενσωματώσουν τις αρχές της ευελιξίας με ασφάλεια (...) στις πολιτικές τους για την αγορά εργασίας και να τις εφαρμόσουν (...) Θα πρέπει να θεσπίσουν ένα συνδυασμό ευέλικτων και αξιόπιστων συμβάσεων απασχόλησης, ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, αποτελεσματική διά βίου μάθηση, πολιτικές για την προώθηση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού με πολιτικές για την προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου (...) πολιτικές για την εξισορρόπηση της εργασίας και της ιδιωτικής ζωής (...) Παραγωγικότητα και απασχολησιμότητα με την εξασφάλιση επαρκών γνώσεων και δεξιοτήτων που ανταποκρίνονται στη σημερινή και τη μελλοντική ζήτηση στην αγορά εργασίας (...) να καταργήσουν τους φραγμούς στην επαγγελματική και γεωγραφική κινητικότητα των εργαζομένων (...) αναβάθμιση του επιπέδου δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού της ΕΕ, που θα του επιτρέψει να ανταποκρίνεται στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες των σύγχρονων αγορών εργασίας (...) Οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να αποσκοπούν στην απόκτηση των βασικών ικανοτήτων που χρειάζεται κάθε άτομο να επιτύχει στην οικονομία της γνώσης, ιδίως από απόψεως απασχολησιμότητας».
«Κατάλληλες και αποτελεσματικές δημόσιες επενδύσεις (...) Τα κράτη-μέλη πρέπει να χρησιμοποιούν (...) τις επιδοτήσεις, τα προτιμησιακά δάνεια και τις "πράσινες δημόσιες συμβάσεις" (...) να διασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία, το άνοιγμα και την ανταγωνιστικότητα των αγορών αγαθών και υπηρεσιών, ιδίως με την προώθηση της ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς (...) και των κανόνων ανταγωνισμού(...) Τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεχίσουν να βελτιώνουν τα επιχειρηματικά περιβάλλοντα εκσυγχρονίζοντας τη δημόσια διοίκηση, περιορίζοντας τις διοικητικές επιβαρύνσεις, μεταξύ άλλων με την περαιτέρω ανάπτυξη των διαλειτουργικών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης(...) Πρέπει να συνεργαστούν στενά με τη βιομηχανία και τους ενδιαφερομένους, ώστε να συμβάλουν στο να αναλάβει η ΕΕ ηγετικό ρόλο και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά της στην παγκόσμια διατηρήσιμη ανάπτυξη».
Πώς μεταφράζονται οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές το έζησε και το ζει η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
- «Μείωση του πραγματικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος», σημαίνει μείωση μισθών και συντάξεων, αλλά και κοινωνικών δαπανών για την Υγεία, Πρόνοια, Εκπαίδευση, σε όλες τις πλευρές αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης.
- «Ευελιξία με ασφάλεια» και «απασχολησιμότητα» σημαίνει διάλυση των εργασιακών σχέσεων, κατάργηση της μόνιμης, σταθερής, πλήρους και με δικαιώματα δουλειάς, αντικατάστασή της από τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης, ορισμένου χρόνου, από «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις. Κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, κλαδικών και γενικών και επικράτηση των ατομικών ή επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας, όπου κάθε εργάτης μόνος του, χωρίς τη συλλογική δύναμη της τάξης του, είναι έρμαιο των διαθέσεων του καπιταλιστή.
- «Πολιτικές παράτασης τον επαγγελματικού βίου» σημαίνει αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης, του θεσμού των ΒΑΕ.
- «Ενεργητικές πολιτικές για την απασχόληση» είναι η δραστική μείωση ή κατάργηση των επιδομάτων ανεργίας. Κι από την άλλη επιδοτήσεις, δάνεια, δημόσιες συμβάσεις, ζεστό χρήμα στα μονοπώλια, λειτουργία τον αστικού κράτους και της δημόσιας διοίκησης στην υπηρεσία των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα το τελευταίο τμήμα των κατευθυντήριων γραμμών δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την «εθνική παραγωγική ανασυγκρότηση».
Οι ίδιες κατευθύνσεις επαναλαμβάνονται στις κατευθυντήριες γραμμές που περιέχονται στηνΕτήσια Επισκόπηση για την Ανάπτυξη 2011 -COM (2011)11- και στη συνέχεια τις αντίστοιχες Ετήσιες Επισκοπήσεις της Επιτροπής για το 2012 και 2013, που δημοσίευσε η Επιτροπή και ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Σύμφωνα με αυτές, τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεχίσουν τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης στο κατώτερο δυνατό όριο:
- Να μειωθεί η «υπερπροστασία εργαζομένων με μόνιμες συμβάσεις», δηλαδή κατάργηση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς.
- Τα κράτη-μέλη να περικόψουν τα επιδόματα ανεργίας, μειώνοντας το χρόνο και το ύψος τους και επιβάλλοντας αυστηρές προϋποθέσεις (...) «επιβραβεύοντας την επάνοδο των ανέργων στην εργασία (...) ή να προσφέρουν κίνητρα αυτοαπασχόλησης».
- Να λεηλατήσουν το λαϊκό εισόδημα με φοροεπιδρομή, ώστε να βελτιωθούν τα δημόσια οικονομικά τους και να περισσεύουν ακόμη περισσότερα χρήματα για τη χρηματοδότηση των μονοπωλίων: «Ορισμένα κράτη-μέλη πρέπει να αυξήσουν τους φόρους». Ιδιαίτερη αξία έχει η επισήμανση της Επιτροπής ότι «οι έμμεσοι φόροι ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξη απ' ό,τι οι άμεσοι φόροι, ενώ η διεύρυνση των φορολογικών βάσεων είναι προτιμότερη από την αύξηση των φορολογικών συντελεστών». Αυτό σημαίνει αυξήσεις ΦΠΑ, μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου, φοροεπιδρομή στα μεσαία στρώματα και στους αυτοαπασχολούμενους.
- Να εντείνουν στο έπακρο την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Να επεκταθούν ακόμη περισσότερο οι ευέλικτες - προσωρινές μορφές απασχόλησης. Να μειωθούν ακόμη περισσότερο οι αποζημιώσεις απόλυσης και να διευκολυνθούν ακόμη πιο πολύ οι ομαδικές απολύσεις. Να καταργηθούν ουσιαστικά οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας με μέτρα όπως «χαλάρωση των όρων αποχώρησης για επιχειρήσεις από συλλογικές συμβάσεις εργασίας υψηλότερου επιπέδου και επανεξέταση τομεακών συμφωνιών». Μείωση των επιδομάτων ανεργίας. Αντικατάσταση των συστημάτων ΑΤΑ (σε όποια ελάχιστα κράτη-μέλη τα διατηρούν) από συστήματα σύνδεσης μισθού - παραγωγικότητας. Μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών των επιχειρήσεων και επιδότησή τους με δημόσιο χρήμα για νέες προσλήψεις εργαζομένων.
- Πλήρης και ολοκληρωτική κατεδάφιση των δημόσιων συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης: Εναρμόνιση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο όριο ζωής. «Τα κράτη-μέλη που δεν το έχουν ήδη πράξει θα πρέπει να αυξήσουν το όριο συνταξιοδότησης και να το συνδέσουν με το προσδόκιμο ζωής». Κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης και αύξηση του «εργάσιμου βίου» μέχρι τα βαθιά γεράματα. «Τα κράτη-μέλη πρέπει να περιορίσουν κατά προτεραιότητα τα καθεστώτα πρόωρης συνταξιοδότησης (...) Κίνητρα για την απασχόληση εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας (...) προώθηση της διά βίου μάθησης (...) να ενισχύσουν την ανάπτυξη συμπληρωματικής ιδιωτικής αποταμίευσης», δηλαδή προσφυγή στην ιδιωτική ασφάλιση. Μείωση των συντάξεων: «Τα κράτη-μέλη (...) να αποφεύγουν τη θέσπιση μέτρων σχετικά με τα συνταξιοδοτικά τους συστήματα που (...) υπονομεύουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και επάρκεια των δημόσιων οικονομικών τους».
Το «ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ+» είναι το ίδιο αποκαλυπτικό.
«Η πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων θα παρακολουθείται σε πολιτικό επίπεδο από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, βάσει σειράς δεικτών που θα καλύπτουν την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε οποιονδήποτε από τους τομείς αυτούς θα εντοπίζονται και θα πρέπει να δεσμεύονται για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προκλήσεων εντός δεδομένου χρονοδιαγράμματος».
Στους δείκτες αξιολόγησης της «επίτευξης των στόχων» αναφέρει συγκεκριμένα:
- Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας:«Η πρόοδος θα αξιολογείται βάσει της εξέλιξης των μισθών και της παραγωγικότητας και των αναγκών προσαρμογών της ανταγωνιστικότητας. Για την αξιολόγηση του κατά πόσον η εξέλιξη των μισθών συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας θα παρακολουθείται το κόστος εργασίας ανά ομάδα προϊόντος (ΚΕΑΜΠ) επί ορισμένο χρονικό διάστημα, συγκρινόμενο με τις εξελίξεις σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης και τους κυριότερους συγκρίσιμους εμπορικούς μας εταίρους. Για κάθε χώρα θα αξιολογείται το ΚΕΑΜΠ για την οικονομία στο σύνολό της και για κάθε μείζονα κλάδο (μεταποίηση, υπηρεσίες κλπ.)», δηλαδή μισθοί Κίνας, Ινδίας και Βραζιλίας.
- Εργασιακά:Μείωση μισθών. Εφαρμογή της «ευελφάλειας»: «Επανεξέταση του τρόπου καθορισμού μισθών και ημερομισθίων (...) και των ρητρών τιμαριθμοποίησης». «Μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας για την προαγωγή του συνδυασμού ευελιξίας και ασφάλειας». «Μετατόπιση του βάρους της φορολογίας από την εργασία σε άλλους τομείς», δηλαδή φοροελαφρύνσεις του κεφαλαίου.
- Δημοσιοοικονομικά:Με πρόσχημα τη «βιωσιμότητα των συντάξεων, των συστημάτων Υγείας και κοινωνικών παροχών» απαιτεί την κατάργηση των πρόωρων συντάξεων, αύξηση των ορίων ηλικίας και τη δημιουργία κινήτρων για εργασία των ηλικιωμένων: «Ευθυγράμμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος προς την εθνική δημογραφική κατάσταση, για παράδειγμα ευθυγράμμιση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης προς το προσδόκιμο ζωής (...) περιορισμό των συστημάτων πρόωρης συνταξιοδότησης... και απασχόληση των εργαζομένων προχωρημένης ηλικίας».
