«Κανένας (...) δεν μπορεί να το πετύχει ατομικά (...) κανένα κράτος - μέλος δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνο του την κρίση αυτή. (...) μόνο βοηθώντας ο ένας τον άλλον θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας... (Οι πολίτες) θα γνωρίζουν ότι οι κυβερνήσεις τους χρειάστηκε να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για να σώσουν ζωές - ναι. Αλλά θα θυμούνται επίσης ποιος τους στάθηκε και ποιος όχι» (Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν1).
* * *
Με την παραπάνω διακήρυξη της προέδρου της Κομισιόν, η ΕΕ εμφάνισε ως «απάντησή της στην πανδημία» το σύνθημα «κανείς να μη μείνει πίσω» σαν το απαύγασμα της αλληλεγγύης της ΕΕ.
Πρόκειται για μεγαλειώδη τσαρλατανισμό από πλευράς της ΕΕ να ισχυρίζεται ότι δεν θα «αφήσει πίσω» 45 εκατομμύρια εργαζόμενους στην ΕΕ2, χωρίς να μετράμε τους εκατοντάδες χιλιάδες απολυμένους και ανέργους, που χτυπήθηκαν από τα προγράμματα τύπου SURE, τις αναστολές συμβάσεων, τις μισές αμοιβές και τη γενίκευση της «ελαστικής» απασχόλησης και της τηλεργασίας, ενώ σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.
Ταυτόχρονα, ενώ το μακάβριο κοντέρ των ασθενών και των θυμάτων του COVID-19 ανέβαινε με άλματα σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, ενώ ταυτόχρονα ανέβαιναν η οργή και η κατακραυγή για τις τραγικές ελλείψεις στα εμπορευματοποιημένα και ιδιωτικοποιημένα συστήματα Υγείας, εκείνοι που ευθύνονται για την τραγική κατάσταση βγήκαν να μιλήσουν για «το πολύτιμο αγαθό της δημόσιας Υγείας» που πρέπει να είναι «έξω από τους νόμους της αγοράς» κι ότι αυτό που συμβαίνει μέχρι τώρα αποτελεί «παράνοια», για να ζητήσουν τελικά «ριζοσπαστικές λύσεις σε αυτό το πρίσμα», σε μία προσπάθεια να κατευνάσουν τη λαϊκή κατακραυγή3.
«Οι κυβερνήσεις», λέει η πρόεδρος της Κομισιόν, «χρειάστηκαν να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για να σώσουν ζωές». Ωραιοποιεί και πάλι: Οι γιατροί έπρεπε να πάρουν τη βαριά απόφαση «ποιος ζει - ποιος πεθαίνει» αφού για όλους δεν υπάρχει τρόπος. Γιατί όμως;
Επειδή με συνέπεια σε όλες τις χώρες της ΕΕ προχώρησε το σχέδιο εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης της Υγείας - Πρόνοιας. Από τη Γερμανία, όπου το σύστημα Υγείας βασίζεται σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, μέχρι την Ελλάδα, όπου σταθερά οι κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ μείωσαν τη δημόσια χρηματοδότηση για την Υγεία έως και 60%, έκλεισαν νοσοκομεία και απέλυσαν προσωπικό που σύμφωνα με τους ίδιους «πλεόναζε», μειώνοντας κατά περίπου 20% το σύνολο των διαθέσιμων νοσοκομειακών κλινών.
«Οι πολίτες», διατρανώνει η ΕΕ, «θα θυμούνται ποιος τους στάθηκε και ποιος όχι», προκαλώντας τη μνήμη και τη νοημοσύνη των λαών. Θυμόμαστε σίγουρα την αυτοθυσία των υγειονομικών που με λίγα μέσα και χωρίς κρατική και ευρωπαϊκή συνδρομή δούλεψαν μέχρι εξάντλησης. Δεν ήταν φυσικό φαινόμενο οι δεκάδες χιλιάδες νεκρών στην Ευρώπη. Ενα οργανωμένο και στο ύψος των αναγκών σύστημα Υγείας αρκετούς θα μπορούσε να έχει σώσει. Το «μένουμε σπίτι» ήταν η μόνη κι αναγκαστική διαφυγή της κυβέρνησης της ΝΔ που είχε γνώση ότι βρισκόταν μπροστά σε ένα σμπαραλιασμένο σύστημα Υγείας, αλλά και των προηγούμενων του ΣΥΡΙΖΑ, που έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση στην Υγεία, οι οποίοι, συναινώντας, τάχα «θα λογαριάζονταν αργότερα».
Ευρωπαϊκή «ριζοσπαστικότητα»
Και ερχόμαστε στις «ριζοσπαστικές αποφάσεις», για να γίνει η «Υγεία πολύτιμο αγαθό» και όχι «κόστος». Κοιτάζοντας το λεγόμενο σχέδιο «ΕΕ για την Υγεία» (EU4Health) της Κομισιόν στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης «ΕΕ - Επόμενη Γενιά», καταλαβαίνει κανείς γρήγορα τι εννοούσαν οι Μαρκόν, Μέρκελ και σία.
Τη στιγμή που το άθροισμα Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού 2021 - 2027 και «Σχεδίου Ανάκαμψης» ξεπερνά τα 1,8 τρισ. ευρώ, προϋπολογίζουν 9,4 δισ. για το EU4Health. Η κοροϊδία βγάζει μάτι εάν τα συγκρίνουμε με τα 740,6 δισ. «καυτό» χρήμα για «στήριξη των επιχειρήσεων» του «Ταμείου Ανάκαμψης» μέσα στο 2021! Μάλιστα, ενώ οι ίδιοι εκτιμούν ότι «οι επενδυτικές ανάγκες κοινωνικής υποδομής στην Υγεία έχουν αυξηθεί σε 70 δισεκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με 20 δισεκατομμύρια ευρώ πριν από την κρίση»4.
Βεβαίως, παρά την πανδημία, οι προτεραιότητες της ΕΕ δεν αλλάζουν: Από τα πάνω από 30 δισ. που αναλογούν στην Ελλάδα από το λεγόμενο «Ταμείο Ανάκαμψης», μόνο περίπου 1,5 δισ. θα προορίζεται για την Υγεία. Κι αυτό για να επιδοτηθούν Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), δηλαδή να χωθούν πιο βαθιά οι ιδιωτικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στην Υγεία, και στα κρατικά ιδρύματα, να βάλει πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη ο ελληνικός λαός. Ταυτόχρονα, με ευρωενωσιακές και κρατικές επιδοτήσεις «παραχωρήθηκε» στους ιδιωτικούς ομίλους το «κενό», με ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα να ξεφυτρώνουν δίπλα στα άδεια παλιά δημόσια νοσοκομεία.
Σύμφωνα με το EU4Health, η ΕΕ θα διαθέτει «ανά πάσα στιγμή, τον απαραίτητο προστατευτικό εξοπλισμό, τα φάρμακα και τις ιατρικές συσκευές και να διασφαλίσουμε ότι είναι προσιτές και καινοτόμες (...) να έχουμε αποθεματικά σε περίπτωση κρίσεων (...) ένα αποθεματικό προσωπικού υγειονομικής περίθαλψης - συμπεριλαμβανομένων των "flying doctors" - που μπορεί να αναπτυχθεί σε περιόδους κρίσης (...) Οταν τα νοσοκομεία επιβαρύνονται υπερβολικά σε ένα κράτος - μέλος, θα πρέπει να έχουμε την ικανότητα να παρέμβουμε με πόρους που είναι διαθέσιμοι αλλού (...) Το πρόγραμμα θα διαρκέσει έως το 2027»5.
Εάν απέδειξε κάτι η πανδημία COVID-19 είναι ότι χρειάζεται πλήρως εξοπλισμένο και επανδρωμένο κρατικό σύστημα Υγείας που να εγγυάται το δικαίωμα στην πρόληψη, στην περίθαλψη, στα φάρμακα σε όλους, χωρίς αντίτιμο και επιχειρηματικούς ομίλους. Οταν τα απαξιωμένα εμπορευματοποιημένα συστήματα Υγείας των κρατών - μελών θα αποτυγχάνουν το ένα μετά το άλλο και ταυτόχρονα, όπως συνέβη, ποιος να πρωτο-υποδεχτεί τους «ιπτάμενους γιατρούς» και ποιος να τους πρωτο-αποδεσμεύσει;
Η λογική είναι η ίδια με το πολυδιαφημισμένο ευρωπαϊκό πρόγραμμα αντιμετώπισης κρίσεων RescEU. Αυτό παραπέμπει μεν στις ελληνικές καλένδες το κεντρικό ζήτημα της πρόσληψης προσωπικού - βασικό ζήτημα της πυροπροστασίας και πυρόσβεσης - όμως προβλέπει ευρωπαϊκά πυροσβεστικά αεροπλάνα και διασωστικά μέσα που θα διατίθενται στις χώρες που έχουν ανάγκη, ελάχιστα κρατικής ιδιοκτησίας, τα περισσότερα ενοικιαζόμενα από ιδιώτες. Αφού βασικές δομές προστασίας υποχρηματοδοτήθηκαν και απαξιώθηκαν στα κράτη - μέλη, υιοθετώντας τη λογική «κόστους-οφέλους» της ΕΕ που «δεν βγαίνει» να καλύψει πάγιες και διαρκείς λαϊκές ανάγκες, και δεν μπορούν πλέον να παίξουν το ρόλο που πρέπει, η «αλληλέγγυα» ΕΕ θα «μπαλώσει τις τρύπες». Ομως, αυτές οι «τρύπες» δεν μπαλώνονται και κοστίζουν «ανθρώπινες ζωές». Στο Μάτι, στη Μάνδρα, στην Πορτογαλία, στη Σουηδία, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν από πυρκαγιές και πλημμύρες. Ας θυμηθούμε την περσινή φωτιά στην Εύβοια: Τα 2 ιταλικά αεροσκάφη κατέφτασαν όταν είχαν όλα κριθεί... ενώ τα κροατικά μετά από 2 ελληνικά αιτήματα δεν ήρθαν ποτέ...
Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι εκείνοι που χρόνια ξήλωναν τις υποδομές στη χώρα μας, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, τώρα είναι αναφανδόν υπέρ τέτοιων ευρω-μπαλωμάτων.
Υιοθέτησαν πλήρως όχι μόνο το «κόστος-όφελος» αλλά και τη «στατιστική της ΕΕ», που λέει ότι «η περιοχή της Κρήτης δεν δίνει ισχυρές βροχοπτώσεις», άρα ποιος χρειάζεται αντιπλημμυρικά έργα εκεί... Ας ρωτήσουν τους κατοίκους των αποκλεισμένων χωριών της Κρήτης πέρσι, ή τους κατοίκους της Λέρου φέτος.
Στον «τάκο»...
Αρα, λοιπόν, ποιος φταίει για τις σμπαραλιασμένες υποδομές στην Υγεία, στη λαϊκή προστασία; Ακέραιη η ευθύνη είναι της ΕΕ, των κυβερνήσεών της και των κομμάτων του κεφαλαίου, όλων των αποχρώσεων. Εσπρωξαν γερά την εμπορευματοποίηση της Υγείας, ανοίγοντας νέα, ασφαλή και εγγυημένα πεδία κερδοφορίας στους ιδιωτικούς ομίλους, γιατί ο λαός στο τελευταίο ζήτημα που μπορεί να κάνει σκόντο είναι στην υγεία του. Συρρίκνωσαν κάθε κρατική δαπάνη για την προστασία της ζωής των εργαζομένων και του λαού, που δεν είναι «ανταποδοτική».
Η εργατική τάξη και ο λαός της χώρας μας έχουν μνήμη κι αντίληψη, μπορούν να δουν ότι το «κανείς να μη μείνει πίσω» κρύβει το «βασικά τα ευρωπαϊκά μονοπώλια να τη βγάλουν καθαρή». Οσο κι αν καμώνεται η ΕΕ ότι είναι ο «από μηχανής θεός» που αφουγκράζεται τα λαϊκά προβλήματα, ποια είναι η δήθεν «λύση»; Ενίσχυση των επιδοτήσεων των ιδιωτικών εταιρειών για ΣΔΙΤ σε όλους τους τομείς: Στην Υγεία, στο ρεύμα, στο νερό. Εδώ κουμπώνουν τα μέτρα που πάρθηκαν στην έκτακτη ανάγκη της πανδημίας, και στοχεύουν να τα διευρύνουν μετά από αυτή, καθώς δημιουργούν το ασφαλές και ανταγωνιστικό επενδυτικό περιβάλλον τσακισμένων δικαιωμάτων, φθηνού εργατικού δυναμικού, που χρειάζονται τα μονοπώλια τα οποία προικίζει η ΕΕ με χρήμα - ιδρώτα των λαών.
...να τους βγάλει ο λαός!
Κορονοϊός, πανδημία, νέα καπιταλιστική κρίση μόλις μία δεκαετία μετά την προηγούμενη. Δικαίως προβληματίζεται ο λαός μας και σκέφτεται: Ετσι θα πηγαίνει το πράγμα;
Οχι. Ούτε θα πηγαίνει έτσι ούτε ήταν πάντα έτσι. Εξάλλου, ο καπιταλισμός είναι ο πραγματικός ιός. Οι κρίσεις, οι πανδημίες, ο αυταρχισμός και το ξεχαρβάλωμα δικαιωμάτων, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η προσφυγιά είναι συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο.
Ο σοσιαλισμός που οικοδομήθηκε στον 20ό αιώνα έχει δώσει ατράνταχτα στοιχεία για τη δυνατότητα της εργατικής εξουσίας να εγγυηθεί όλα τα σύγχρονα δικαιώματα που σήμερα ρίχνονται βορά στην αδηφαγία των ομίλων και του βάρβαρου εκμεταλλευτικού συστήματος.
Από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες της οικοδόμησής του εξασφάλισε σε όλους εργασία, Υγεία και περίθαλψη, πράγματα που στον καπιταλισμό του 21ου αιώνα ενώ είναι αυτονόητα, παραμένουν άπιαστο όνειρο για τη λαϊκή πλειοψηφία.
Αυτό το εκκωφαντικό κενό που υπάρχει σήμερα στις σύγχρονες ανάγκες μας δεν γεμίζει με την κάλπικη «αλληλεγγύη της ΕΕ» και με την επιδότηση των δήθεν «κοινωνικά ευαισθητοποιημένων» μονοπωλίων.
Αυτό το κενό πρέπει να γεμίσει με την οργανωμένη λαϊκή κινητοποίηση για να κοπεί η όρεξη κυβέρνησης - ΕΕ - μονοπωλίων, για να πληρώσουν οι καπιταλιστές που και στην ανάπτυξη και στην κρίση θησαυρίζουν σε βάρος του λαού! Για να κόψουμε την ανάσα στο σύστημα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Σε τελική ανάλυση, παρά τις δυσκολίες, ο λαός είναι ο πρωταγωνιστής της Ιστορίας, και ο τροχός της προχωρά όταν οι λαοί δοκιμάζουν τη δύναμή τους!
Παραπομπές
1. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/speech_20_532
2. Προγράμματα τύπου SURE επηρεάζουν πάνω από 10 εκατομμύρια εργαζομένων στη Γερμανία, 8 στην Ιταλία, 3 στην Ισπανία, σχεδόν 1 στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα, αντίστοιχα στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
3. Διάγγελμα του Γάλλου Προέδρου Μακρόν στις 12/03/2020.
4. https://www.epsu.org/article/eu4health-programme-social-partners-joint-letter-commissioner-kyriakides
5. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/speech_20_965
Του Λευτέρη ΝΙΚΟΛΑΟΥ - ΑΛΑΒΑΝΟΥ*
*Ο Λευτέρης Νικολάου - Αλαβάνος είναι ευρωβουλευτής του ΚΚΕ