«Θεραπευτική» κάνναβη ή βήμα για τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών;

Κάνναβη είναι το γένος των φυτών που περιλαμβάνει την Cannabis sativa (κάνναβη η ήμερη), την Cannabis indica (ινδική κάνναβη) και την Cannabis ruderalis, αλλά χρησιμοποιείται και ως γενικό όνομα για το ναρκωτικό που αποκαλείται χασίσι, μαριχουάνα, χόρτο, μπάφος, μαύρο κ.τ.λ. και παράγεται από επεξεργασία των ανθών και των φύλλων («φούντα»), σε συνδυασμό και με τη ρητίνη της κάνναβης.

Τα τελευταία χρόνια, έχει δημιουργηθεί διεθνώς ένα λόμπι γιατρών και ασθενών για τη νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρική χρήση. Παράλληλα, από άλλες πλευρές γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθεί αυτή η διαδικασία για τη νομιμοποίηση του χασίς για κάθε χρήση, έως και τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών γενικά. Ιατρική χρήση της κάνναβης επιτρέπεται σήμερα (με διαφορετικούς όρους) σε 22 χώρες της Ευρώπης και σε 29 πολιτείες των ΗΠΑ. Σε ορισμένες χώρες και αμερικανικές πολιτείες (8) έχει ήδη επέλθει πλήρης νομιμοποίηση, ανεξάρτητα από το σκοπό της χρήσης.

Πρόσφατη μελέτη ομάδας 16 διακεκριμένων επιστημόνων στις ΗΠΑ, που αξιολόγησε τα αποτελέσματα 10.000 ερευνητικών δημοσιεύσεων, έδειξε ότι οι μόνες επιστημονικά αποδεκτές φαρμακευτικές χρήσεις των κανναβινοειδών, φυσικής ή συνθετικής προέλευσης, λόγω της καταπραϋντικής και μυοχαλαρωτικής δράσης τους, είναι στους χρόνιους ισχυρούς πόνους, για την αντιμετώπιση των σπασμών της σκλήρυνσης κατά πλάκας και για την αντιμετώπιση της ναυτίας λόγω της χημειοθεραπείας σε καρκινοπαθείς. Στις ΗΠΑ υπάρχουν αυτήν τη στιγμή δύο εγκεκριμένα φάρμακα σε μορφή χαπιών και στην ΕΕ ένα (διαφορετικό από τα αμερικανικά), που περιέχουν κανναβινοειδή.

Σημειολογία

Η χρήση της ονομασίας «θεραπευτική» αντί ιατρική κάνναβη δεν είναι τυχαία. Θέλει να υποβάλλει την επικίνδυνη εντύπωση ότι η κάνναβη θεραπεύει. Αν και κανείς έως τώρα δεν έχει υποστηρίξει ότι π.χ. η μορφίνη θεραπεύει τον καρκίνο, υπάρχουν ήδη κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η κάνναβη κάνει ακόμη και αυτό! Αρα, όχι μόνο δεν πρόκειται για κάτι επικίνδυνο, αλλά κάνει και καλό. Κατά συνέπεια, γιατί να μην έχει ο καθένας εύκολη και φτηνή πρόσβαση στα ...«θεραπευτικά» της αποτελέσματα καλλιεργώντας τη στη γλάστρα του μπαλκονιού του. Και αφού είναι θεραπευτική, πόσο πειράζει να χρησιμοποιηθεί και για «ψυχαγωγικούς» σκοπούς... Ούτε η χρήση της λέξης ψυχαγωγία είναι τυχαία, αντί της λέξης μαστούρα ή «φτιάξιμο». Λες και ο μπάφος μπορεί να ψυχαγωγήσει, δηλαδή να βοηθήσει τον άνθρωπο να συμμετέχει στα ανώτερα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού, να τον μορφώσει πνευματικά και αισθητικά, να τον εξευγενίσει.

Η κύρια ψυχοενεργός ουσία της κάνναβης, η τετραϋδροκανναβινόλη (THC), μιμείται τη δομή μορίων που ονομάζονται ενδοκανναβινοειδή και παράγονται φυσικά από τον ανθρώπινο οργανισμό. Πρόκειται για μία από τις περισσότερες από 400 χημικές ουσίες που υπάρχουν στο φυτό της κάνναβης, μεταξύ τους και περισσότερα από 80 κανναβινοειδή. Τα ενδοκανναβινοειδή επενεργούν σε μια ομάδα μορίων στην επιφάνεια των κυττάρων, που ονομάζονται κανναβινοειδείς υποδοχείς και σχετίζονται με τη ρύθμιση της όρεξης, της διάθεσης και της μνήμης. Λόγω του σχήματός της, η THC μπορεί κι αυτή να συνδεθεί με τους συγκεκριμένους υποδοχείς. Τότε προκαλεί ένα ντόμινο αλυσιδωτών αλληλεπιδράσεων μορίων μέσα στους νευρώνες, που έχουν ως αντιληπτό αποτέλεσμα ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα κάποιων νευροδιαβιβαστών (μορίων με τα οποία επικοινωνούν τα εγκεφαλικά κύτταρα), αλλά και ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα κάποιων άλλων. Το άτομο νιώθει «φτιαγμένο», το βαρετό φαίνεται ενδιαφέρον, ευχάριστο και αστείο, οι κοινές γεύσεις φαίνονται νοστιμότατες, διακατέχεται από υπνηλία, αυξημένη όρεξη για φαγητό. Συνήθως προκαλείται χαρούμενη και χαλαρή διάθεση, αν και δεν είναι ασυνήθιστες ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως η παράνοια και η ευερεθιστότητα, οι παραισθήσεις και η πρόκληση στο χρήστη γενικά άσχημης διάθεσης. Επειδή τα κανναβινοειδή διαλύονται στο λιπώδη ιστό, η αποβολή τους μέσω των ούρων μπορεί να διαρκέσει μέχρι και ενάμιση μήνα από την τελευταία χρήση. Οι αρνητικές παρενέργειες μπορεί να διαρκέσουν 24 ώρες ή και περισσότερο, παρότι ο χρήστης μετά τις πρώτες ώρες παύει να νιώθει «φτιαγμένος».

Γνωστές συνέπειες

Η κάνναβη μειώνει τις πνευματικές ικανότητες, ιδιαίτερα την απομνημόνευση και τη συγκέντρωση της προσοχής. Δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ότι «φτιαγμένα» άτομα έχουν χειρότερη απόδοση σε τεστ λειτουργικής μνήμης, συγκριτικά με όταν είναι νηφάλια. Εχει αποδειχτεί ότι η κάνναβη αδυνατίζει τον κινητικό συντονισμό και παρεμβαίνει στη δυνατότητα γρήγορου ελέγχου για εμπόδια στο γύρω χώρο. Μελέτες έδειξαν ότι οι οδηγοί που έχουν καπνίσει χασίς αργούν επικίνδυνα να πατήσουν φρένο και κάνουν επικίνδυνες αλλαγές λωρίδας. Μερικές καλές ρουφηξιές μπάφου κάνουν τον οδηγό να συμπεριφέρεται σαν να έχει πιει αλκοόλ πάνω από το επιτρεπτό όριο, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχήματος. Χρήση κατά την εγκυμοσύνη, όταν διαμορφώνεται ο εγκέφαλος του εμβρύου, έχει επιπτώσεις στην πνευματική ανάπτυξη του μωρού.

Μελέτη με δείγμα περισσότερων των 1.000 Νεοζηλανδών έδειξε ότι όσοι άρχισαν να καπνίζουν κάνναβη σε μικρότερη ηλικία, είχαν 8 μονάδες χαμηλότερο δείκτη ευφυίας (IQ) όταν έφτασαν τα 38, αντίθετα με όσους δεν κάπνισαν ποτέ, που είχαν αύξηση μιας μονάδας όταν έφτασαν στην ίδια ηλικία. Φυσικά, στο αποτέλεσμα αυτό επενεργούν οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής, που σχετίζεται με τη χρήση κάνναβης. Αλλη μελέτη με δείγμα 1.600 Αυστραλών μαθητών ηλικίας 14-15 ετών έδειξε ότι τα παιδιά που κάπνιζαν «χόρτο» διέτρεχαν 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν στο μέλλον κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή, ενώ δεν συνέβαινε το αντίθετο, δηλαδή τα παιδιά με κατάθλιψη να έχουν τάση να χρησιμοποιήσουν κάνναβη.

Νοητική κατάπτωση και σχιζοφρένεια

Η επιστημονική αλήθεια, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε αναφορά που δημοσίευσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Μοριακής Βιολογίας, είναι ότι «...δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη λίστα παθολογιών που μπορούν να θεραπευθούν από βασισμένα στην κάνναβη φάρμακα, καθώς δεν πρόκειται για θεραπεία, αλλά μάλλον για καταπραϋντική αγωγή. Εναπόκειται στους γιατρούς να αποφασίσουν κάτω από ποιες συνθήκες η κάνναβη μπορεί να συνταγογραφείται και ποιοι ασθενείς θα ωφελούνταν από μια τέτοια αγωγή...

(...) Το πρόβλημα με το κάπνισμα της κάνναβης είναι ότι δεν αποδίδει το ναρκωτικό με αναπαράξιμο και προβλέψιμο τρόπο και δεν προσφέρει κανένα θεραπευτικό αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, το αντίθετο είναι αληθές: Το κάπνισμα κάνναβης σχετίζεται με μια προοδευτική απώλεια νοητικών ικανοτήτων και μια αυξημένη προδιάθεση για ψυχιατρικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια». Διαπιστώθηκε ότι η χρήση χασίς σε συνδυασμό με την ύπαρξη συγκεκριμένης παραλλαγής γονιδίου (του AKT1 C/C) αυξάνει 7 φορές την πιθανότητα εμφάνισης ψύχωσης (κυρίως σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή).

«Υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις, ότι η κατάχρηση μαριχουάνας προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο - ειδικά μεταξύ των εφήβων, των οποίων οι εγκέφαλοι ακόμη αναπτύσσονται - και προκαλεί νοητική κατάπτωση, χαμηλή συγκέντρωση και ικανότητα απομνημόνευσης, ακόμη και μείωση της νοημοσύνης. Μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου έχουν δείξει ότι η τακτική χρήση κάνναβης τροποποιεί εγκεφαλικές δομές, με μεγάλης κλίμακας δομικές ανωμαλίες στην πυκνότητα της φαιάς ουσίας, τον όγκο, το σχήμα και ειδικότερα στον επικλινή πυρήνα και την αμυγδαλή. Ισως σημαντικότερο για τη συζήτηση περί θεραπευτικής χρήσης είναι ότι πρόσφατες μελέτες επισήμαναν τον κίνδυνο η αποδοχή της ιατρικής κάνναβης να έχει επικίνδυνη επίπτωση στον τρόπο που οι έφηβοι αντιλαμβάνονται τους κινδύνους από την κατάχρησή της. Είναι γι' αυτό απαραίτητο να διαχωριστεί ξεκάθαρα η ιατρική χρήση της κάνναβης ως φάρμακο που χορηγείται με ελεγχόμενη δοσολογία, από την ψυχαγωγική της κατάχρηση μέσω του καπνίσματος. Αυτό θα μπορούσε να στείλει και ένα εκπαιδευτικό μήνυμα προς το κοινό, ότι η κάνναβη, όπως κάθε θεραπευτικό φάρμακο, μπορεί να έχει σημαντικές παρενέργειες αν δεν συνταγογραφηθεί και χορηγηθεί σωστά».

Αστική χυδαιότητα

Επειδή το κόστος χρήσης από έναν ασθενή στη Γερμανία φαρμακευτικών σκευασμάτων συνθετικών κανναβινοειδών κυμαίνεται μεταξύ 800 και 1000 ευρώ το μήνα, το Διοικητικό Δικαστήριο της Κολωνίας επέτρεψε με απόφασή του σε όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, να καλλιεργούν χασισόδεντρα στο σπίτι τους. Δηλαδή, όπως σε όλα στον καπιταλισμό, τα κέρδη των μονοπωλίων είναι ένα το κρατούμενο και από 'κει και πέρα οι άνθρωποι πρέπει να βρουν ατομικά λύση για ζητήματα υγείας, που θα έπρεπε να ήταν κρατική πρόνοια. Κι αν χρειαστεί, γιατί όχι (σύμφωνα με την αστική λογική), να γίνουν και χασισοκαλλιεργητές. Οπως πάνω - κάτω πρότεινε πρόσφατα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, Γ. Τσιρώνης. Αλλά, σύμφωνα με τον υπουργό, θα πρέπει να δίνουν και ένα παράβολο στο κράτος!

Η Καταλονία, εκτός από τα ζητήματα αυτής της περιόδου σχετικά με την ανεξαρτητοποίησή της, προσπαθεί τώρα να βάλει φραγμό στα όλο και πιο δημοφιλή «κλαμπ κάνναβης» της Βαρκελώνης, που άρχισαν ως μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί για ανθρώπους που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τη μαριχουάνα για ιατρικούς λόγους, αλλά έχουν γίνει δημοφιλή τουριστικά στέκια, όπου γίνεται εμπόριο χασισιού.

Στη Βρετανία, όπου απαγορεύεται η χρήση κάνναβης, το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου από εσωτερικές πηγές γίνεται με προϊόν που έχει καλλιεργηθεί στο σπίτι, χάρη σε μια «τρύπα» στο σχετικό νόμο, που επιτρέπει την αγορά σπόρων κάνναβης μέσω διαδικτύου! Στις ΗΠΑ, τα στοιχεία από τα νοσοκομεία και τα κέντρα αποτοξίνωσης δείχνουν μεταξύ 1992 και 2006 αύξηση κατά 188% του αριθμού των ανηλίκων που καπνίζουν «χόρτο».

Εξάρτηση

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες μελετούν πιο έντονα το ζήτημα της εξάρτησης από το χασίσι. Ενας επιπλέον λόγος γι' αυτό είναι ότι η ...βελτίωση των τρόπων παραγωγής του από εταιρείες με κρατική υποστήριξη ή και κρατικές υπηρεσίες, σε χώρες όπου εγκρίθηκε η ιατρική χρήση της κάνναβης, ή και η «ψυχαγωγική» (πρώτη διδάξασα η Ολλανδία), οδήγησαν στην αύξηση της συγκέντρωσης των καναββινοειδών στα φύλλα του χασισιού, από το 3,4% στο 8,8%. Ετσι ένα τσιγαριλίκι ίδιου μεγέθους από την ποικιλία χασίς skunk είναι 2-3 φορές πιο ισχυρό και πιο εθιστικό.

Η κάνναβη παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά του εθιστικού ναρκωτικού: Ανάγκη για όλο και μεγαλύτερη ποσότητα για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα, συμπτώματα στέρησης (10 ώρες μετά την τελευταία χρήση και κορύφωσή τους μια βδομάδα αργότερα), μετατροπή της ζωής σε κυνήγι για την κάλυψη αυτής της ανάγκης πριν από οποιαδήποτε άλλη κ.τ.λ. Οι χρήστες κάνναβης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εξάρτησης από το αλκοόλ, αλλά και τη νικοτίνη. Και τα τρία κάνουν τον εγκέφαλο πιο ευαίσθητο στα οπιοειδή. Επιπλέον, η είσοδος στον κόσμο της κάνναβης φέρνει το άτομο πιο κοντά σε άτομα που χρησιμοποιούν και οπιοειδή, διευκολύνοντας την πρόσβασή του σε αυτά.

Στις ΗΠΑ, το 2010, η μαριχουάνα ήταν ο δεύτερος λόγος επίσκεψης στα επείγοντα των νοσοκομείων για ζητήματα σχετιζόμενα με ναρκωτικά, μετά από την κοκαΐνη...

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές:www.ncbi.nlm.nih.gov, www.nationalacademies.org, www.drugabuse.gov, www.rcpsych.ac.uk, www.drugrehab.com, www.scientificamerican.co