ΤΣΑΜΠΙΟΝΣ ΛΙΓΚ
Υπόθεση των ισχυρών οι διακρίσεις και τα κέρδη
Με τον τελικό ανάμεσα σε Ρεάλ Μαδρίτης και Γιουβέντους, που διεξήχθει στο Κάρντιφ της Ουαλίας κορυφώθηκε για αυτή τη σεζόν η διοργάνωση του Τσάμπιονς Λιγκ, με την ανάδειξη του πρωταθλητή. Οπως ήταν αναμενόμενο, εδώ και αρκετές μέρες το παιχνίδι είχε συγκεντρώσει επάνω του όλα τα φώτα της δημοσιότητας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την εμπορική του αξία και τα κέρδη αυτών που εμπλέκονται με τη διοργάνωση, όπως π.χ. οι πολυεθνικές χορηγοί. Για τα όρια που αγγίζουν πλέον τα εμπορικά δεδομένα, αλλά και πού έχει φτάσει ο ρόλος των χορηγών, υπάρχουν αρκετά χαρακτηριστικά παραδείγματα για την τελευταία 20ετια τουλάχιστον.
Οπως και το πλέον πρόσφατο, όταν πολυεθνική της αυτοκινητοβιομηχανίας πραγματοποίησε πείραμα όπου μέσω της μέτρησης καρδιακών παλμών διαπίστωσε ότι ένας αγώνας Τσάμπιονς Λιγκ προκαλεί μεγαλύτερη αίσθηση απ' ό,τι μια βόλτα με το πλέον σύγχρονο υπεραυτοκίνητό της. Αλλωστε, από καταβολή της διοργάνωσης στις αρχές της δεκαετίας του '90, ουσιαστικά ως προσφορά της Ενωσης Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών (UEFA) στους ισχυρούς, που διεκδικούν περισσότερα κέρδη και μεγαλύτερο ρόλο σε αυτά, το πλάνο δεν ήταν άλλο από τη δημιουργία ενός ποδοσφαιρικού προϊόντος. Το οποίο θα αποτελούσε τον απόγονο του μέχρι τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, σε μια εποχή που όσον αφορά τα ευρωπαϊκά δεδομένα η εμπορευματοποίηση (και) του ποδοσφαίρου άρχισε να λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις.
Διανύοντας πλέον κάτι παραπάνω από δυόμιση δεκαετίες, και έχοντας μετατραπεί στο πλέον προσοδοφόρο ποδοσφαιρικό προϊόν για την ίδια την UEFA (κυρίως), τους ισχυρούς συλλόγους και ιδιαίτερα τις πολυεθνικές, το Τσάμπιονς Λιγκ αποτελεί την «κότα με τα χρυσά αυγά» στο ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι της Ευρώπης. Με τη δημοτικότητά του να συναγωνίζεται ευθέως την αντίστοιχη διεθνών διοργανώσεων ακόμα και εθνικών ομάδων (Μουντιάλ, Euro), το Τσάμπιονς Λιγκ ρίχνει τη σκιά του σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή αθλητική διοργάνωση. Φυσικά, η γιγάντωση του προϊόντος δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τους κύριους εμπλεκόμενους και να μην επιφέρει αρκετούς «τριγμούς» μέχρι σήμερα για το ποιος θα έχει τον μεγαλύτερο ρόλο στα κέρδη ή σε ποιους θα μοιράζονται αυτά. Ο πακτωλός εκατομμυρίων που συνοδεύει πλέον καθετί που σχετίζεται με τη διοργάνωση αποτελούσε μέχρι τώρα μεγάλη πρόκληση ώστε να συνεχίζεται να μοιράζεται με τον ίδιο τρόπο.
Ηταν για λίγους... γίνεται για λιγότερους
Αν και τα στοιχεία μαρτυρούν ότι από καταβολής Τσάμπιονς Λιγκ, και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι επιτυχίες, άρα και τα περισσότερα κέρδη, αποτελούσαν υπόθεση μιας «ελίτ» συγκεκριμένων ομάδων, φαίνεται ότι αυτό δεν αρκούσε στους ισχυρούς. Ούτε και το παλιότερο «λίφτινγκ» της UEFA, με το οποίο όρισε διαβάθμιση στις συμμετοχές, περνώντας απ' αυτές των πρωταθλητών στις παράλληλες των δευτεραθλητών, τριταθλητών, ακόμα και των τέταρτων ομάδων για τα πλέον ισχυρά πρωταθλήματα. Ιδιαίτερα μάλιστα από τη στιγμή που η UEFA τα προηγούμενα χρόνια, προκειμένου να κατευνάσει τις φωνές και αντιδράσεις των λεγόμενων «μικρομεσαίων», προσπάθησε να κάνει ένα άνοιγμα στις συμμετοχές και στα λιγότερο ισχυρά πρωταθλήματα.
Οι ισχυροί, ακολουθώντας τη συνήθη αλλά και επιτυχημένη πρακτική των απειλών για ανεξαρτητοποίηση, καταφέρουν να αποσπάσουν «γην και ύδωρ» για μια ακόμα φορά. Με βάση τα νέα πλάνα, από την επόμενη σεζόν 2018-19 η διοργάνωση των λίγων γίνεται και «με τη βούλα» για ακόμα λιγότερους, με την απόφαση τα 4 μεγαλύτερα πρωταθλήματα της Ευρώπης (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία) να έχουν μόνιμα 4 εκπροσώπους απευθείας στη φάση των ομίλων.
Ετσι, 16 από τις 26 «φιξαρισμένες» συμμετοχές στη φάση των ομίλων (32 ομάδες) θα προέρχονται από μόλις τέσσερα πρωταθλήματα. Από 'κει και πέρα, δέκα ομάδες θα προκύπτουν από τις χώρες που βρίσκονται από την 5η μέχρι τη 10η θέση της γενικής κατάταξης των χωρών της UEFA - οι χώρες στις θέσεις 5 και 6 θα έχουν από δύο απευθείας «εισιτήρια» στους ομίλους, και από ένα οι χώρες από 7η ως 10η. Αλλα δύο απευθείας «εισιτήρια» θα ανήκουν στον κάτοχο του τροπαίου, καθώς και στον αντίστοιχο του Europa League. Αν οι συγκεκριμένες ομάδες έχουν εξασφαλίσει τη συμμετοχή στο Τσάμπιονς Λιγκ μέσω των εγχώριων διοργανώσεων, τα «εισιτήρια» θα πηγαίνουν στον 3ο της 5ης χώρας και στον πρωταθλητή της 11ης. Μ' αυτά και μ' αυτά, θα απομένουν πλέον μόλις 6 θέσεις, οι οποίες θα διεκδικούνται στην καλοκαιρινή προκριματική διαδικασία - 4 από το γκρουπ των πρωταθλητών και 2 από το γκρουπ των μη πρωταθλητών.
«Χορός» δισ. γύρω από τα τηλεοπτικά
Φυσικά, η μετατροπή της διοργάνωσης ουσιαστικά σε μια κλειστή Λίγκα των ισχυρών, με τις «ευλογίες» της ίδιας της UEFA, δεν θα μπορούσε να έχει άλλη αιτία από την ίδια την «πίτα» των κερδών. Οσο αυτή μεγαλώνει μέσω της παρουσίας πολυεθνικών και συμφωνιών της UEFA για μια σειρά τομείς που αφορούν το ίδιο το Τσάμπιονς Λιγκ, άλλο τόσο θα αυξάνεται το ποσοστό της που θα «πρέπει» να καταλήγει στους ίδιους τους ισχυρούς. Αλλωστε αυτό επιτάσσουν και οι λογικές της ίδιας της εμπορευματοποίησης του αθλήματος, όπου η μετατροπή του σε προϊόν οδηγεί σε ένα αδυσώπητο κυνήγι κερδών μέσω της εκμετάλλευσης είτε της δημοφιλίας του αθλήματος είτε - με κάθε τρόπο - της μάζας των οπαδών και φιλάθλων. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή την «πίτα» των κερδών ένα από τα πλέον προσοδοφόρα κομμάτια αποτελούν τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Είναι χαρακτηριστικό με βάση όσα γνωστοποιήθηκαν πρόσφατα ότι ενόψει της νέας τριετίας 2018 - 2021 η ίδια η UEFA και το τμήμα μάρκετινγκ προσδοκά ότι από τις νέες συμφωνίες τα έσοδά της θα αγγίξουν το ποσό των 3,2 δισ. ευρώ, χάρη και στις συνεργασίες με ιδιαίτερα κερδοφόρες αγορές, όπως αυτές της Κίνας, της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, η αύξηση των ομάδων από τα ισχυρά πρωταθλήματα ανεβάζει τον πήχη και στις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές, όπως φανερώνει η νέα συμφωνία για τα τηλεοπτικά δικαιώματα στη Βρετανία, που έφτασε το 1,2 δισ. λίρες, από 897 εκατ. λίρες που ήταν η προηγούμενη. Κάτι αντίστοιχο αναμένεται να συμβεί και στις άλλες ισχυρές ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Γερμανία και η Ισπανία.
