Copyright 2018 The Associated
|
Από την πρόσφατη Σύνοδο ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων
|
Την επιτάχυνση των σχεδιασμών της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια για μια σειρά κρίσιμους τομείς, με προτεραιότητα στις υποδομές Μεταφορών και Ενέργειας και το βλέμμα στη μείωση της επιρροής άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων όπως η Ρωσία και η Κίνα, επιβεβαίωσε η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής που έγινε στη Σόφια.
«Ενεργειακή ασφάλεια»...
Ειδικότερα, όπως αναφέρει η διακήρυξη της Σόφιας, η «ενεργειακή ασφάλεια» των χωρών της περιοχής μπαίνει στην κορυφή της «πολιτικής ατζέντας» της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια και υπό αυτό το πρίσμα το επόμενο διάστημα προωθούνται η ενίσχυση έργων ενεργειακής διασύνδεσης στην περιοχή, με ανάπτυξη σύγχρονων δικτύων ηλεκτρισμού και νέους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου, αλλά και οι επενδύσεις για την ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα των χωρών αυτών.
Βασικός στόχος της ΕΕ είναι οι ενεργειακές αγορές της περιοχής να αποτελέσουν οργανικό τμήμα της «Ενεργειακής Ενωσης» της ΕΕ, καθώς διαβλέπουν όχι μόνο δυνατότητες για τη δημιουργία δικτύων διασύνδεσης, αλλά και σπουδαίες επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα παραγωγής Ενέργειας, τόσο από Ανανεώσιμες Πηγές με επίκεντρο τα υδροηλεκτρικά έργα, εξαιτίας του ευνοϊκού φυσικού ανάγλυφου της περιοχής, όσο και από την εξόρυξη υδρογονανθράκων με σημαντικότερες προοπτικές στην Αλβανία και το Μαυροβούνιο.
Κατά τη Σύνοδο συμφωνήθηκε επίσης να «ενταθούν οι προσπάθειες» απ' όλα τα εμπλεκόμενα μέρη για την «ολοκλήρωση της περιφερειακής αγοράς ηλεκτρισμού Δυτικών Βαλκανίων», υλοποιώντας εκτός από την ενοποίηση των δικτύων και όλων των κατευθύνσεων της ΕΕ για την «απελευθέρωση» των εθνικών αγορών (βλ. ιδιωτικοποιήσεις). Παράλληλα, συμφωνήθηκε να υπογραφεί «μνημόνιο συνεννόησης» μεταξύ Σερβίας και Βουλγαρίας για την κατασκευή διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου.
Σε ό,τι αφορά τους αγωγούς, σε πιο ώριμη φάση βρίσκονται τα σχέδια για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ιονίου - Αδριατικής (IAP), που θα συνδέσει το σύστημα φυσικού αερίου της Κροατίας με τον ΤΑΡ. Το έργο στοχεύει να εγκαταστήσει έναν νέο δρόμο προμήθειας φυσικού αερίου από τη Μέση Ανατολή και την Κασπία Θάλασσα μέσω της Αδριατικής ακτής, με ένα μήκος 500 χλμ. διασχίζοντας την Αλβανία, το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία. Η συνολική επένδυση αναμένεται να φτάσει τα 292 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 252 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν με δανειοδότηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Πρέπει ακόμη να σημειώσουμε ότι ένα μεγάλο τμήμα των επενδύσεων σχεδιάζεται για τις «πράσινες» μπίζνες, όπου προβλέπονται έργα διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων, κατασκευής υδροηλεκτρικών έργων και διαχείρισης υδάτων, ένα συνολικό επενδυτικό πρόγραμμα που φτάνει τα 118 εκατ. ευρώ.
...και επίσπευση των έργων χερσαίων διασυνδέσεων
Εξίσου σημαντικές χαρακτηρίζονται οι διασυνδέσεις των χερσαίων μεταφορών, με τη δημιουργία σύγχρονων οδικών δικτύων ταχείας κυκλοφορίας και σιδηροδρόμου με ειδική αναφορά στον άξονα «Ιονίου - Αδριατικής» («Blue Med Highway») με αφετηρία το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και κατάληξη στην Τεργέστη της Ιταλίας και άμεσα εμπλεκόμενες χώρες την Ελλάδα, την Αλβανία, το Μαυροβούνιο, την Κροατία και την Ιταλία. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης στα διασυνοριακά οδικά έργα για την προώθηση των μεταφορών εμπορευμάτων και προσώπων μεταξύ των κρατών, ενώ σε φάση σχεδιασμού βρίσκεται συνολικά και μια νέα «σιδηροδρομική στρατηγική» για τα Δυτικά Βαλκάνια, με σκοπό την ταχύτατη υλοποίησή της.
Σε ένα τέτοιο φόντο, σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκονται αυτήν την περίοδο τρία σημαντικά σιδηροδρομικά έργα που εντάσσονται στον ευρύτερο σχεδιασμό μεταφορών της ΕΕ στη ΝΑ Ευρώπη. Πρόκειται για το τμήμα Καλοτίνα - Νις (Ναϊσός) ύψους 44,7 εκατ. ευρώ, της σιδηροδρομικής διασύνδεσης Βουλγαρίας - Σερβίας, έργο που εντάσσεται στον «Ανατολικό Διάδρομο» (Orient Corridor), το τμήμα Πρίστινα - Σκόπια στη FYROM, μέρος της σύνδεσης των Σκοπίων με το Κόσσοβο και τη Σερβία, έργο που επίσης εντάσσεται στον «Ανατολικό Διάδρομο», συνολικού ύψους 43 εκατ. ευρώ, και τέλος το τμήμα Δυρράχιο - Τίρανα, κόστους 82,4 εκατ. ευρώ, μέρος του «Μεσογειακού Αξονα» που συνδέει την Ελλάδα με την Αλβανία και το Μαυροβούνιο.
Πακτωλός χρημάτων για να «τρέξουν» τα σχέδια
Η ΕΕ φέρεται αποφασισμένη να στηρίξει τα επιχειρηματικά αυτά σχέδια και μαζί τον συνολικότερο στόχο της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» της περιοχής με πακτωλό χρημάτων.
Μόνο για τα στρατηγικά έργα στους τομείς της Ενέργειας και των μεταφορών τη διετία 2015 - 2016, το ειδικό ταμείο (WBIF - Επενδυτικό Πλαίσιο για τα Δυτικά Βαλκάνια) που έχει συστήσει η ΕΕ για τη χρηματοδοτική ενίσχυση έργων υποδομών στην περιοχή έχει εκταμιεύσει 270 εκατ. ευρώ. Συνολικά, τα κονδύλια της ΕΕ για την περιοχή τη δεκαετία 2007 - 2017 φτάνουν τα 9 δισ. ευρώ, ενώ μόνο για φέτος έχουν δεσμευτεί κονδύλια ύψους 1,07 δισ. ευρώ. Φυσικά, πάνω από το μισό αυτών των χρηματοδοτήσεων γίνεται υπό τη μορφή δανείων, που αντιστοιχούν σε 5,458 δισ. ευρώ, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το γερμανικό κρατικό επενδυτικό ταμείο ΚFW συνεργάζεται με το WBIF, έχοντας παράσχει δάνεια 441 εκατ. ευρώ σε 30 συνολικά έργα στην περιοχή. Αντίστοιχα και η Παγκόσμια Τράπεζα έχει μπει στο παιχνίδι, παρέχοντας δανειοδοτήσεις ύψους 311 εκατ. ευρώ.
Σχετική έκθεση του WBIF σημειώνει εξάλλου πως παρά το γεγονός ότι την προηγούμενη δεκαετία επενδύθηκαν στον τομέα των μεταφορών στην περιοχή πάνω από 12 δισ. ευρώ, το οδικό δίκτυο των Δυτικών Βαλκανίων ακόμη απαιτεί υψηλά κονδύλια για να ικανοποιεί τις απαιτήσεις που θέτει η πολιτική μεταφορών της ΕΕ. Υπολογίζεται ότι το 1/3 του οδικού δικτύου της περιοχής απαιτεί άμεσα αναβάθμιση, όπως επίσης και το σιδηροδρομικό δίκτυο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του «Παρατηρητηρίου Μεταφορών ΝΑ Ευρώπης», τα απαιτούμενα κεφάλαια επενδύσεων για την αναβάθμιση του βασικού οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου της περιοχής ανέρχονται σε 7,7 δισ. ευρώ, με σημερινές τιμές.
«Καθοριστικός» ο ρόλος της Ελλάδας στα ευρωενωσιακά σχέδια
Οι στόχοι αυτοί, για την ευρωενωσιακή ενεργειακή και μεταφορική διασύνδεση της περιοχής, που ολοφάνερα «κουμπώνουν» με τον στρατηγικό στόχο της εγχώριας αστικής τάξης για ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο μεταφορών και Ενέργειας, βοηθούν να κατανοηθεί καλύτερα και ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αναλαμβάνει πρωταγωνιστικούς ρόλους στην προώθηση συνολικά των σχεδιασμών ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή.
Οι τομείς των υποδομών μεταφορών και Ενέργειας αποτελούν άλλωστε βασικά στοιχεία του «αναπτυξιακού σχεδίου» που δόθηκε την Τρίτη στη δημοσιότητα, το οποίο έχει σαφή προσανατολισμό στη «βαλκανική ενδοχώρα», όπως συχνά - πυκνά αναφέρουν διάφορα υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο «αναπτυξιακό σχέδιο» στο κεφάλαιο με τίτλο «Διεθνής διάσταση των υποδομών και της ανάπτυξης δικτύων»: «Η Ελλάδα κατέχει στρατηγική θέση στην περιοχή και ο ρόλος της θα είναι καθοριστικός για την προώθηση της συνεργασίας με τις βαλκανικές χώρες. Η χώρα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της περιφερειακής ολοκλήρωσης και η κυβέρνηση θα αναλάβει πρωτοβουλίες και θα εντείνει τις προσπάθειές της για την ανάπτυξη αυτών των διασυνδέσεων. Οι κυβερνητικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν την ανάπτυξη των οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων από τα ελληνικά λιμάνια προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, τη μείωση των καθυστερήσεων στο εμπόριο και την περαιτέρω μετεξέλιξη της χώρας σε περιφερειακό κόμβο ενεργειακής διαμετακόμισης με πολλά έργα αγωγών και ηλεκτρικής ολοκλήρωσης».
Το μόνο βέβαιο είναι ότι για τους λαούς των Βαλκανίων, όπως και για τον ελληνικό, οι σχεδιασμοί αυτοί όχι μόνο δεν έχουν καμία σχέση με τις ανάγκες τους, αφού έχουν σαφή στόχευση να εξυπηρετήσουν τους σχεδιασμούς των μονοπωλίων, αλλά αντικειμενικά αποτελούν μαγνήτη επικίνδυνων εξελίξεων, ανοίγουν τον «ασκό» των σφοδρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Φ. Κ.
