Σχεδόν οι μισοί από τους 16χρονους μαθητές κάνουν χρήση κάνναβης σε χώρες όπου η χρήση της είναι νόμιμη ή συνταγογραφείται ως «φαρμακευτικό προϊόν». Στην Ολλανδία χρήση κάνναβης κάνει το 42% των 16χρονων μαθητών, στην Τσεχία το 50%, στις ΗΠΑ το 66%! Στις ίδιες χώρες καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά έναρξης της χρήσης κάνναβης στην ηλικία των ...13 ετών ή μικρότερη.
Τα παραπάνω ανησυχητικά ευρήματα αφορούν το έτος 2015 και περιλαμβάνονται στην «Πανευρωπαϊκή έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση οινοπνευματωδών και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών» (έρευνα ESPAD), που είδε το φως της δημοσιότητας πρόσφατα και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΠΝΤ) σε 35 ευρωπαϊκές χώρες. Στην έρευνα αναφέρονται επιγραμματικά και στοιχεία που αφορούν το μαθητικό πληθυσμό των ΗΠΑ.
Τα στοιχεία αποτελούν άλλη μια απάντηση στα παντός τύπου ιδεολογήματα που επιστρατεύουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις (με την πρωτιά να κατέχει διαχρονικά ο ΣΥΡΙΖΑ), ότι η κάνναβη δεν δημιουργεί εξάρτηση και η αποποινικοποίησή της θα μειώσει τη ζήτηση και την εμπλοκή με τις ουσίες. Σταχυολογώντας στοιχεία που αφορούν κυρίως τις χώρες όπου έχει αποποινικοποιηθεί η κάνναβη, επιβεβαιώνεται ότι εκεί όχι μόνο δεν συμβαίνει κάτι από τα παραπάνω, αλλά αντίθετα η χρήση της παίρνει επιδημικές διαστάσεις, κυρίως στις νεαρές ηλικίες. Απογυμνώνεται για πολλοστή φορά το πλασάρισμα του διαχωρισμού σε «σκληρά» και «μαλακά» ναρκωτικά, που στόχο έχει την απενοχοποίηση της ουσίας και την εμπλοκή της με αυτή, φέροντας τεράστια κέρδη. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, τα κέρδη από τη λιανική αγορά παράνομων ουσιών στην ΕΕ αποτιμώνται σε 1 μόνο έτος (2013) σε 24,3 δισεκατομμύρια ευρώ(πιθανό εύρος τιμών από 21 έως 31 δισ. ευρώ). Το μεγαλύτερο μερίδιο κερδών αντιστοιχεί στην κάνναβη, που καταλαμβάνει περίπου το 38% του συνόλου (8,4 - 12,9 δισ. ευρώ). Ακολουθούν η ηρωίνη με 28% (6 - 7,8 δισ. ευρώ) και η κοκαΐνη με 24% (4,5 - 7 δισ. ευρώ). Ομως, τα κέρδη του καπιταλιστικού συστήματος είναι και συνολικότερα, καθώς τα ναρκωτικά αποτελούν ένα ισχυρό «όπλο» χειραγώγησης συνειδήσεων.
Οι 16χρονοι μαθητές ανέφεραν χρήση κάποιας παράνομης ουσίας έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή, κατά μέσον όρο σε ποσοστό 18%. Ωστόσο, παρατηρούνται σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα (εύρος μεταξύ των χωρών: 6-37%). Σημειώνεται ότι σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, τα επίπεδα της χρήσης κάποιας (οποιασδήποτε) παράνομης ουσίας είναι μεγαλύτερα του 25%. Η κάνναβη αποτελεί την πλέον δημοφιλή παράνομη ουσία. Στην Τσεχία (50%), στη Σλοβενία (45%), στη Βουλγαρία (44%), στην Ολλανδία (42%). Το υψηλότερο ποσοστό καταγράφεται στις ΗΠΑ (66%).
Κατά μέσο όρο, 3% των μαθητών ανέφεραν ότι έκαναν για πρώτη φορά χρήση κάνναβης σε ηλικία 13 ετών ή μικρότερη. Τα υψηλότερα ποσοστά βρέθηκαν στην Ολλανδία και την Τσεχία (5%). Να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ το ποσοστό των μαθητών που έχουν κάνει χρήση σε ηλικία 13 ετών ή μικρότερη φτάνει το 16%! Στην Ελλάδα παρουσιάζονται τα χαμηλότερα ποσοστά (1%).
Κατά μέσο όρο, χρήση κάνναβης έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή αναφέρει το 16% των 16χρονων μαθητών στην Ευρώπη (εύρος μεταξύ χωρών: 4-37%), ενώ πρόσφατη χρήση της ουσίας (χρήση κατά την περίοδο των 30 τελευταίων ημερών πριν από την έρευνα) αναφέρθηκε από το 7% (εύρος μεταξύ χωρών: 1-7%).
Αύξηση των ποσοστών χρήσης την τελευταία 20ετία
Κατά την περίοδο 1995-2015 αυξήθηκε τόσο η χρήση κάνναβης, έστω και μια φορά (από 11% σε 17%), ενώ σχεδόν διπλασιάστηκε η πρόσφατη χρήση της ουσίας (από 4% σε 7%). Σχεδόν ένας στους 3 εφήβους στην Ευρώπη (30%) θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση στην κάνναβη (απάντησαν «εύκολη» ή «πολύ εύκολη» στη σχετική ερώτηση). Σε χαμηλότερα ποσοστά θεωρούν οι έφηβοι «εύκολη» την πρόσβαση σε άλλες παράνομες ουσίες όπως την έκσταση (12%), την κοκαΐνη (11%), τις αμφεταμίνες (9%),τις μεθαμφεταμίνες (7%) και το κρακ (8%). Σε ποσοστό 4%, οι 16χρονοι μαθητές στην Ευρώπη ανέφεραν χρήση κάποιας «νέας» ψυχοδραστικής ουσίας έστω και μία φορά (εύρος μεταξύ χωρών: 1-10%). Γενικά, οι 16χρονοι στην Ευρώπη φαίνεται να προτιμούν τις «νέες» ψυχοδραστικές ουσίες έναντι ουσιών όπως αμφεταμίνες, έκσταση, κοκαΐνη ή LSD, των οποίων η χρήση αναφέρεται από χαμηλότερα ποσοστά εφήβων. Επιπλέον, το 10% ή περισσότερο των μαθητών στην Ολλανδία και τη Νορβηγία δήλωσαν ότι οποιοδήποτε από τα παράνομα ναρκωτικά είναι εύκολα διαθέσιμα.
Στη χώρα μας
Σχετικά με τη χώρα μας, στην έρευνα του 2015 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.202 μαθητών ηλικίας 15-16 ετών από 175 λύκεια της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά σε όλους τους δείκτες που αφορούν τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, την ηλικία έναρξης και την πρόσβαση στις ουσίες, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εξαίρεση αποτελούν τα υψηλότερα ποσοστά στη χώρα μας στη χρήση εισπνεόμενων ουσιών και στις αντιλήψεις για «εύκολη» πρόσβαση στα ηρεμιστικά/υπνωτικά φάρμακα.
Ωστόσο, το παραπάνω εύρημα δεν επιτρέπει εφησυχασμό, καθώς η ναρκω-κουλτούρα ενισχύει την ανοχή και το συμβιβασμό με τη χρήση ουσιών, που κερδίζουν συνεχώς έδαφος στις συνειδήσεις των παιδιών και αποτελούν σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για την αύξηση της χρήσης. Θυμίζουμε ότι μόνο σε τέσσερα χρόνια (2011 - 2015) έχει διπλασιαστεί το ποσοστό της ανοχής ως προς τη χρήση της κάνναβης (από το 12% ανέβηκε στο 23%). Συγκεκριμένα: Το 36,5% των 16χρονων μαθητών θεωρούν ακίνδυνη τη δοκιμή κάνναβης. Στην Αττική το ποσοστό είναι 42,4% και στον Ν. Θεσσαλονίκης 39,6%!
Την ίδια ώρα, εκθέσεις του ΕΚΤΕΠΝ δείχνουν ότι το 25% όσων στη χώρα μας ζητούν θεραπεία είναι γιατί είναι εξαρτημένοι από κάνναβη (το 2013 περίπου 123.000 άνθρωποι ζήτησαν απεξάρτηση από την κάνναβη), ότι έχει μειωθεί κάτω από τα 14 έτη ο πειραματισμός και η εμπλοκή με τα ναρκωτικά, ότι έχει τριπλασιαστεί στη χώρα μας η χρήση κάνναβης στους μαθητές, ότι το 90% της ινδικής κάνναβης που καταναλώνεται στη χώρα μας είναι βιομηχανικά κατασκευασμένη με περιεκτικότητα τετραϋδροκανναβινόλης (THC) πολύ πάνω από τα συνηθισμένα όρια, επιβαρύνοντας ιδιαίτερα τους νεαρούς χρήστες.
Η προοπτική μιας ζωής με ανεργία ή ελαστική απασχόληση και μισθό - ψίχουλα, χωρίς υγειονομική περίθαλψη, ασφαλιστικά δικαιώματα ή εκπαίδευση σε όσους δεν έχουν να πληρώσουν, χωρίς ελεύθερο χρόνο, συνοδεύεται από συναισθήματα ανασφάλειας και φόβου για το αύριο. Από την άλλη, προβάλλεται συστηματικά το μοντέλο του συμβιβασμένου, ατομιστή νέου ανθρώπου, που βρίσκει προσωρινή ανακούφιση από τα αδιέξοδα της καθημερινότητας στους ψεύτικους «κόσμους» των ναρκωτικών. Η απάντηση σε αυτές τις συνθήκες πρέπει να είναι εφ' όλης της ύλης: Η διεκδίκηση και οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
