Σε γάγγραινα για την εργατική τάξη έχει μετατραπεί η πάγια πλέον τακτική της εργοδοσίας να μην καταβάλλει τα δεδουλευμένα στους εργαζόμενους. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους στερούνται και αυτά τα γλίσχρα μεροκάματα, που τα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης, με την ανοιχτή παρέμβαση των αστικών κυβερνήσεων, έχουν γίνει ακόμα πιο μικρά, δεν μπορούν να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούνται σε απόγνωση.
Η εξάπλωση αυτής της τακτικής έχει αιτίες, δεν εξελίσσεται στο κενό, αλλά τροφοδοτείται από το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ακόμα πιο αντιδραστικό, καθώς προστατεύει τους εργοδότες που προκλητικά παρανομούν και όχι τους εργαζόμενους.
Στη συνέχεια παραθέτουμε μόνο ορισμένες ενδεικτικές, όσο και κραυγαλέες περιπτώσεις απλήρωτης εργασίας, που ταλαιπωρούν χιλιάδες εργαζόμενους, με δραματικές συνέπειες γι' αυτούς και τις οικογένειές τους.
Περίπτωση «Καρυπίδη»
Με τραγικό τρόπο αναδείχθηκε πρόσφατα στην επικαιρότητα, με την αυτοκτονία 42χρονης εργαζόμενης από τα Γιαννιτσά, το δράμα που συνεχίζουν να βιώνουν οι 1.400 εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις «Καρυπίδη»,οι οποίοι μένουν απλήρωτοι εδώ και 19 μήνες... Και ενώ οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι από το Φλεβάρη του 2016, το τελευταίο διάστημα βλέπουν την επιχείρηση να αδειάζει το ένα κατάστημα μετά το άλλο και να τα παραδίδει για λειτουργία σε άλλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, χωρίς να διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας τους.
«Βρισκόμαστε ανάμεσα στην ανεργία και την ομηρία από μέρους της επιχείρησης, με τον εμπαιγμό από την κυβέρνηση ότι έκανε τα πάντα για να μας "σώσει"» καταγγέλλει το Πανελλαδικό Σωματείο των εργαζομένων στις επιχειρήσεις «Καρυπίδη»: «Δεν πήρε μέτρα προστασίας για εμάς, τους 1.400 εργαζόμενους, αφού πλέον ούτε το πενιχρό επίδομα επίσχεσης παίρνουμε, ούτε επίδομα ανεργίας δικαιούμαστε. Επιπλέον, δεν τηρήθηκε ΠΔ για τη διαδοχή, ώστε να μην πεταχτούμε στην ανεργία...».
«Πεντάστερη» απληρωσιά
Χαρακτηριστικό επίσης παράδειγμα απληρωσιάς, της στάσης της εργοδοσίας, αλλά και της κυβέρνησης είναι η περίπτωση του «πεντάστερου» ξενοδοχείου «Athens Ledra» στη λεωφόρο Συγγρού, η ιδιοκτησία του οποίου, όταν οι εργαζόμενοι, μην αντέχοντας άλλο να μην πληρώνονται, προχώρησαν σε κινητοποιήσεις, έβαλε λουκέτο στην επιχείρηση, τον Ιούνη του 2016, ενώ βρίσκονταν σε πλήρη λειτουργία και η πληρότητα του ξενοδοχείου ήταν στο 96% (!).
Ο σκληρός αγώνας που ακολούθησε από τους 230 εργαζόμενους και κράτησε ένα χρόνο, ανέδειξε και τις ευθύνες της κυβέρνησης, η οποία, όπως κατήγγειλαν οι εργαζόμενοι, αυτό που έκανε ήταν να διασφαλίσει τον απαραίτητο χρόνο στον μπαταχτσή εργοδότη για να ολοκληρώσει τα επιχειρηματικά σχέδια σε βάρος τους. Και βέβαια, όπως και σε εκατοντάδες άλλες περιπτώσεις που μια επιχείρηση πτωχεύει, ο ιδιοκτήτης όχι μόνο δεν πτώχευσε, αλλά την ώρα που κρατούσε απλήρωτους τους εργαζόμενους για πάνω από ένα χρόνο, ως μέτοχος μεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας, της «J&Ρ ΑΒΑΞ», συνέχισε να ενισχύεται από την κυβέρνηση «με κρατικό χρήμα για άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες», όπως τα εργοτάξια κατασκευής του μετρό, των οδικών αξόνων, του αγωγού ΤΑΡ και πολλά ακόμα...
«Euromedica»
Ανάλογο παράδειγμα απληρωσιάς προς τους εργαζόμενους, όπως κατέγραψε σε σχετικό ρεπορτάζ η εφημερίδα μας την περασμένη Πέμπτη, είναι ο μεγάλος όμιλος «Euromedica», με πανελλαδική δράση σε διαγνωστικά εργαστήρια, κλινικές και κέντρα αποθεραπείας. Οι περίπου 3.500 εργαζόμενοι πανελλαδικά είναι αντιμέτωποι με πολύμηνες καθυστερήσεις στην πληρωμή των δεδουλευμένων, εδώ και 7 χρόνια. Οπως καταγγέλλουν συνδικαλιστές, «είναι ένας όμιλος που πρωταγωνιστεί αντικειμενικά στις εξελίξεις, λόγω των μεγάλων υποδομών και του κύκλου εργασιών, ενώ αποτελεί το άλλοθι συνολικά της εργοδοσίας στην προσπάθεια για συρρίκνωση δικαιωμάτων. Τα δικαιώματα των εργαζομένων συρρικνώνονται διαρκώς και δεν διασφαλίζονται τα χρήματά τους». Ειδικότερα, στον όμιλο «Euromedica», στον οποίο αυτό το διάστημα βρίσκονται σε εξέλιξη απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις: Οι εργαζόμενοι στο «Αθήναιον» είναι απλήρωτοι δέκα μήνες, στη «Γενική Κλινική» 4 με 5 μήνες, στον «Κυανό Σταυρό» 6 με 7 μήνες, στη «Ζωοδόχο Πηγή» (Κοζάνη) 9 με 10 μήνες.
«Οι έμποροι της Υγείας, αφού τους χαρίστηκαν κυριολεκτικά εκατομμύρια ευρώ, αφού τους δόθηκαν χοντρά "πακέτα", είτε μέσω ΕΟΠΥΥ είτε με "δανεικά κι αγύριστα", τώρα δεν πληρώνουν κι από πάνω! Οι εργοδότες κορόιδευαν τους εργαζόμενους όταν τους έλεγαν "μη μιλάς, τουλάχιστον εδώ πληρώνεσαι", αφού η απλήρωτη εργασία από 5 - 10 κλινικές επεκτάθηκε σχεδόν σε όλες τις μικρές κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα, γενικεύεται ως φαινόμενο άγριας εκμετάλλευσης σε όλο τον κλάδο της Υγείας και όχι μόνο», υπογραμμίζουν, αναδεικνύοντας ευρύτερες διαστάσεις του προβλήματος, αλλά και τις κυβερνητικές ευθύνες.
Πτηνοτροφεία «Ζούρα»
Απλήρωτοι τουλάχιστον για 8 μήνες και απέναντι σε ένα όργιο τρομοκρατίας και καταστολής που εξαπέλυσε η εργοδοσία, βρίσκονται αυτές τις μέρες και οι εργαζόμενοι στα πτηνοτροφεία των επιχειρήσεων συμφερόντων «Ζούρα», που δίνουν μια σκληρή απεργιακή μάχη. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και εδώ οι εργαζόμενοι κρατάνε καιρό, όπως και οι κινητοποιήσεις τους, με βασικό πρόβλημα την καταβολή των δεδουλευμένων. Από τότε που οι εργαζόμενοι ξεκίνησαν τις κινητοποιήσεις τους, εδώ και μήνες, βρέθηκαν αντιμέτωποι με μηνύσεις, τρομοκρατία, υποσχέσεις, συλλήψεις, ψέματα, συκοφαντίες, ενώ «τυφλή» αποδείχτηκε η Δικαιοσύνη και άκρως «δραστήρια» η αστυνομία που κλήθηκε να επιβάλει τη «νομιμότητα». Οσο για την κυβέρνηση, ενώ η απαράδεκτη αυτή κατάσταση χρονίζει, δεν έχει κάνει τίποτα το ουσιαστικό για να προστατευτούν τα εργατικά δικαιώματα.
Προβλήματα σε όλους τους κλάδους
Τα παραπάνω είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου». Ετσι, μόλις πρόσφατα, 40 εργαζόμενοι της εταιρείας «Demcon», υπεργολαβίας του ΑΚΤΩΡΑ, στο έργο του «Αστέρα» Βουλιαγμένης, πληρώθηκαν δεδουλευμένα 3 μηνών μόνο ύστερα από παρέμβαση του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας. Ακόμα, 18 εργαζόμενοι της εταιρείας «Τοξότης», σε αποχετευτικό έργο στον Διόνυσο, ήταν για 6 μήνες απλήρωτοι. Οι εργαζόμενοι ξεκίνησαν επίσχεση εργασίας με την παρέμβαση του Συνδικάτου, αρχικά πληρώθηκαν οι μισοί μέρος των δεδουλευμένων τους και συνεχίζεται ο αγώνας για πλήρη καταβολή. Τα κρούσματα αυτά είναι πλέον καθημερινά, αγκαλιάζουν όλους τους κλάδους, έχουν γίνει πλέον συστατικό κομμάτι της αγοράς εργασίας, μια αφόρητη πραγματικότητα για τη ζωή της εργατικής τάξης.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι και ο κλάδος του Τύπου και των ΜΜΕ, στον οποίο παλιοί και νέοι ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης ακολουθούν «στρατηγική» μη καταβολής δεδουλευμένων, όπως συμβαίνει για μήνες στον όμιλο του «Πήγασου», στα τυπογραφεία της «Ιριδας», για να αναφερθούμε μόνο στα πιο πρόσφατα.
Ενδεικτική και της στάσης που κρατά η Δικαιοσύνη απέναντι σε αυτό το φαινόμενο είναι η απεργία που έκαναν αρχές Ιούλη οι εργαζόμενοι της εταιρείας «Τοξότης ΑΕ» (συμφερόντων Καλογρίτσα), για την καταβολή δεδουλευμένων και διεκδικώντας τα στοιχειώδη, όπως αναλυτικές καταστάσεις μισθοδοσίας, μέτρα υγείας και ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους κ.λπ. Και ενώ η εργοδοσία, που δεν τους πληρώνει, τους έσυρε στα δικαστήρια, το Πρωτοδικείο Αθηνών, για τρίτη φορά μέσα σε μια βδομάδα έβγαλε την απεργία παράνομη και καταχρηστική!
Νομικό οπλοστάσιο που λύνει τα «χέρια» της εργοδοσίας
Τι επιτρέπει όμως στην εργοδοσία χωρίς συνέπειες να «αλωνίζει» και να επιβάλλει συνθήκες δουλοπαροικίας στις αρχές του 21ου αιώνα;
Η απάντηση βρίσκεται στο νομικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε σε βάρος της εργατικής τάξης στην πορεία χρόνων, πλαίσιο που χειροτέρευσε τα τελευταία χρόνια από τις αστικές κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, αλλά και ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που με την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης μετατράπηκε σε ισχυρό όπλο στα χέρια των εργοδοτών και το οποίο σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής πήρε ακόμα πιο αντιδραστικά χαρακτηριστικά, με τη «συμβολή» και της αστικής Δικαιοσύνης.
Απ' αυτή την άποψη, εμβληματικές είναι δυο πρόσφατες αποφάσεις του Αρείου Πάγου. Στην τελευταία απόφαση ο Αρειος Πάγος στρέφεται ευθέως ενάντια στο δικαίωμα των εργαζομένων που μένουν απλήρωτοι από την εργοδοσία να προχωρούν σε επίσχεση εργασίας. Ουσιαστικά ορίζει ως «καταχρηστικές» τις επισχέσεις εργασίας για απλήρωτους εργαζόμενους όταν η εργοδοσία επικαλείται «οικονομική δυσπραγία». Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΑΠ, η επίσχεση μπορεί να θεωρηθεί «σιωπηρή» παραίτηση!
Η απόφαση αυτή ήρθε και προστέθηκε σε μια προηγούμενη, με την οποία ο ΑΠ αποφαίνεται ότι ακόμα και η μακροχρόνια καθυστέρηση στην μη απόδοση μισθών από την εργοδοσία δεν αποτελεί «βλαπτική μεταβολή» για τον εργαζόμενο.
Για την τεκμηρίωση των δύο αποφάσεων αξιοποιείται προηγούμενη σχετική νομολογία, δηλαδή σωρεία αποφάσεων που έχουν παρθεί στην ίδια κατεύθυνση, όλο το αντεργατικό νομοθετικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί από όλες τις προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) υπέρ του κεφαλαίου μέχρι σήμερα, το οποίο βέβαια παγίωσε και εμβάθυνε η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.
Και οι δύο αυτές αποφάσεις όχι μόνο βγάζουν «λάδι» την εργοδοσία, αλλά κατοχυρώνουν την πρακτική που επιβάλλει στους εργαζόμενους να δουλεύουν χωρίς να τους καταβάλλεται μισθός.
«Πλάτη» από την κυβέρνηση
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ παρουσίασε ένα «πρόγραμμα, με πόρους του ΕΣΠΑ, για την υποστήριξη "εγκλωβισμένων" εργαζομένων», στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για πρόγραμμα απαλλαγής των επιχειρηματιών από την υποχρέωση να πληρώσουν τα χρωστούμενα δεδουλευμένα, απαλλαγής από αποζημιώσεις των εργαζομένων και απόδοση όλων των εργασιακών τους δικαιωμάτων, αφού βρήκε τρόπο η κυβέρνηση στους εργοδότες να τους εξαναγκάζουν σε αποχώρηση από τη δουλειά, χωρίς να έχουν την παραμικρή συνέπεια, ενώ κάποιοι εργαζόμενοι που χάνουν τη δουλειά τους θα ενταχθούν σε κάποια προγράμματα επανεκπαίδευσης και κατάρτισης. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση υποβαθμίζει το καθεστώς της απληρωσιάς, μιλώντας για «ακραίο φαινόμενο», ενώ ο ίδιος ο νεολογισμός περί «εγκλωβισμένων» εργαζομένων παραπέμπει σε ένα φυσικό φαινόμενο, κάποια θεομηνία και όχι σε αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή μια σκληρή ταξική πολιτική σε βάρος της εργατικής τάξης.
Αν όμως η κυβέρνηση θέλει να εξηγήσει την κατάσταση που βιώνει η εργατική τάξη όχι ως αποτέλεσμα της αντεργατικής επίθεσης από την εργοδοσία και της δικής της επιλογής να κάνει αβάντα σε αυτή την επίθεση, πλασάροντας πότε «υποκατάστατα» προγραμμάτων εκπαίδευσης και επανακατάρτισης, πότε αποδίδοντας μεταφυσικές αιτίες στα βάσανα της εργατικής τάξης, οι εργαζόμενοι γνωρίζουν από την πείρα τους πως τέλος στο μαρτύριο και της απληρωσιάς μπορεί να δώσει μόνο ο αποφασιστικός αγώνας ενάντια σε εργοδοσία και κυβέρνηση, πρώτα και κύρια μέσα στους τόπους δουλειάς, μαζί με τα συνδικάτα που έχουν σαν οδηγό την ταξική πάλη και όχι την «κοινωνική ειρήνη».
