ΔΑΝΙΑ
Οργιάζουν τα ελαστικά ωράρια και η μείωση αποδοχών
Εκ περιτροπής εργασία, ημιαπασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου διαμορφώνουν τη «σύγχρονη» πραγματικότητα στην αγορά εργασίας
Σε μια από τις πιο ανταγωνιστικές καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου (στην 7η θέση, σύμφωνα με στοιχεία του Ιούνη 2017), όπως είναι η Δανία, οι εργασιακές σχέσεις και συνολικά οι συνθήκες δουλειάς είναι πλήρως αντιστοιχισμένες στις ανάγκες των επιχειρήσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν σημαντική επιδείνωση. Ταυτόχρονα, επισημαίνεται η ανάγκη για ένταση της εκμετάλλευσης με διάφορους τρόπους.
«Πρέπει να προστατεύσουμε τις δυνάμεις μας. Αν θέλουμε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί έχουμε δουλειά να κάνουμε», σημειώνει ο Αλαν Σέρενσεν, κορυφαίος αναλυτής της Δανέζικης Συνομοσπονδίας για τη Βιομηχανία (Dansk Industri) και πιο συγκεκριμένα: Μείωση των εξόδων που εμποδίζουν τις επενδύσεις (φόροι, τέλη κ.λπ.), μείωση των μισθών, αύξηση των ωρών εργασίας (σήμερα είναι συνήθως στις 37 ώρες τη βδομάδα), περισσότερο εξειδικευμένο προσωπικό στη διάθεση των εταιρειών, άνοδος της παραγωγικότητας, ψηφιοποίηση της παραγωγής.
Μειωμένα ωράρια και μεροκάματα
Ενδεικτικά είναι τα πρόσφατα στοιχεία της έρευνας για λογαριασμό της Δανέζικης Γενικής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων, σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις στη χώρα.
Σύμφωνα με αυτά, το 32,3% του συνολικού εργατικού δυναμικού απασχολείται με διάφορες μορφές εκ περιτροπής απασχόλησης μέσω ατομικών συμβάσεων. Δηλαδή, απασχόληση κατά λιγότερες μέρες τη βδομάδα ή κατά λιγότερες βδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και συνδυασμός αυτών ανάλογα με τις ανάγκες του εργοδότη. Αυτού του είδους οι προσλήψεις, προωθούνται κατά βάση από τα δουλεμπορικά γραφεία.
Η Δανία, με βάση την ίδια έρευνα, βρίσκεται σήμερα στην τρίτη θέση μετά την Αυστρία και την Ολλανδία, μεταξύ των χωρών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό μερικής απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα, από τα 2,7 εκατ. εργαζόμενους συνολικά, οι 700.000 υποαπασχολούνται (στοιχεία Eurostat 2017), δηλαδή το 26%. Την τελευταία 5ετία έχει αυξηθεί κατά 50.000 ο αριθμός όσων εργάζονται ακόμη και λιγότερες από 15 ώρες τη βδομάδα!
Ακόμη, το ποσοστό των απασχολούμενων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου αυξήθηκε μόνο τον τελευταίο χρόνο κατά 13,1%.
Κατά τα άλλα, η κυβέρνηση κομπάζει ότι μέσα στην τριετία 2013 - 2016 δημιουργήθηκαν 126.000 νέες θέσεις εργασίας, χωρίς φυσικά να αναφέρει με τι όρους εργασίας και με τι μισθούς...
Περισσότερο πλήττονται οι νέοι εργαζόμενοι
Η μόνιμη δουλειά και η πλήρης απασχόληση τείνουν να θεωρούνται πια ξεπερασμένες έννοιες και αφορούν κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας άτομα που καλύπτονται από Συλλογικές Συμβάσεις περασμένων χρόνων.
Η μερική απασχόληση στους νέους ανεβαίνει κατακόρυφα. Οπως δείχνουν τα στοιχεία, το 58% των νέων από 18 έως 29 ετών απασχολείται μερικώς. Το 32,4% των νέων από 15 έως 24 ετών εργάζεται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των αντεργατικών μεταρρυθμίσεων των τελευταίων χρόνων, προκειμένου να μειωθεί κι άλλο το εργασιακό «κόστος» και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, να γίνουν πιο ελκυστικές οι επενδύσεις κ.λπ. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τέτοιου είδους συμβάσεις εργασίας εκτός του ότι εξασφαλίζουν πολύ χαμηλότερους μισθούς στον εργοδότη, τον απαλλάσσουν και από μια σειρά επιδόματα και εισφορές, όπως ασθένειας, τοκετού, σύνταξης κ.λπ.
Ολα τα αντεργατικά μέτρα στη Δανία περνάνε με τη συναίνεση του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού που κυριαρχεί στη Γενική Συνομοσπονδία Εργαζομένων. Η ΓΣΕ, οι εργοδοτικές ενώσεις και το υπουργείο Εργασίας είναι «κοινωνικοί εταίροι» στην προσπάθεια να εφαρμόζονται τα μέτρα που μειώνουν την τιμή της εργατικής δύναμης και εντείνουν την εκμετάλλευση και να επικρατεί «εργασιακή ειρήνη» στους χώρους δουλειάς.
Αξιοσημείωτο είναι πού εστιάζουν οι «αντιδράσεις» του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού σχετικά με τις ελαστικές μορφές και την υποαπασχόληση. «Ανησυχούν» καθώς, όπως λένε, τα ασφάλιστρα σχετικά με το δικαίωμα επιδόματος ανεργίας αυξάνονται σταδιακά για τους συμβασιούχους, παρόλο που οι μισθοί τους είναι χαμηλότεροι, και αυτή η εξέλιξη θέτει σε κίνδυνο το «δανέζικο μοντέλο» που στηρίζεται στην αρχή της «ευελφάλειας» (ευελιξία και ασφάλεια)! Αυτό το «μοντέλο» παρέχει στον εργοδότη πλήρη ευελιξία της εργασίας και στους εργαζόμενους την ...«ασφάλεια» του επιδόματος ανεργίας και της εργασιακής περιπλάνησης από δουλειά σε δουλειά. Αυτοί και αν είναι ...εκπρόσωποι των εργαζομένων! Αντί να ζητάνε μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα για να ικανοποιούνται οι σύγχρονες ανάγκες, ουσιαστικά υπερασπίζονται την «ευελιξία», δηλαδή το ξεχαρβάλωμα των εργασιακών σχέσεων που αυξάνει τα κέρδη των καπιταλιστών και το βαθμό εκμετάλλευσης και ...κλαίγονται για τα επιδόματα ανεργίας, που την θεωρούν φυσιολογικό φαινόμενο.
Πλήρης προσαρμογή στις ανάγκες των επιχειρήσεων
Η Δανία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιεύονται κάθε χρόνο για τις πιο ανταγωνιστικές χώρες του κόσμου, είναι η χώρα με την πιο ευέλικτη αγορά εργασίας και θεωρείται μοντέλο της λεγόμενης «ευελφάλειας». Το τι σημαίνει αυτό για τους εργαζόμενους το αποκαλύπτει η ίδια η ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει τους επιχειρηματικούς ομίλους ανά τον κόσμο να επενδύσουν στη Δανία (investindk.com):
«Ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να απολύσει τους υπαλλήλους ανά πάσα στιγμή, χωρίς να επιβαρύνεται με το κόστος». Aπό τη μεριά της, η επίσημη ιστοσελίδα της Δανίας (denmark.de) τονίζει πως οι ευέλικτοι κανόνες πρόσληψης και απόλυσης διευκολύνουν τους εργοδότες να απολύουν τους εργαζόμενους κατά τη διάρκεια της ύφεσης και να προσλαμβάνουν νέο προσωπικό όταν βελτιώνονται τα πράγματα. Ετσι, περίπου το 25% - 30% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αλλάζουν δουλειά κάθε χρόνο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα δικαιώματά τους και τις απολαβές τους.
«Το εργατικό δυναμικό της Δανίας είναι από τα πιο παραγωγικά στην Ευρώπη και δεν ισχύουν περιορισμοί όσον αφορά την εργασία υπερωριών, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο», προσθέτει το υπουργείο Εξωτερικών.
Στο μεταξύ, η Δανία διαφημίζεται συχνά ως η χώρα με ένα από τα καλύτερα «καθεστώτα αδειών», όμως έρευνα που έγινε στις αρχές του καλοκαιριού έδειξε ότι οι μισοί Δανοί εργαζόμενοι δουλεύουν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Οι περισσότεροι πρόβαλαν σαν αιτίες ότι «η δουλειά δεν μπορεί να περιμένει» και ότι «δεν υπάρχει άτομο που να μπορεί να κάνει τη δουλειά τους», ώστε να τους αντικαταστήσει.
«Μηδενικές εισφορές για τους εργοδότες», διαφημίζει το υπουργείο Εξωτερικών, ενώ, σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Copenhagen Capacity», του επίσημου οργανισμού για την προσέλκυση επενδύσεων, η Δανία, «προσφέρει το χαμηλότερο εργασιακό κόστος στον κόσμο με τους εργοδότες να πληρώνουν λιγότερο από 1% (ανώτατο όριο 1.350 ευρώ) ανά υπάλληλο ετησίως στις κοινωνικές εισφορές» (ασφαλιστικές εισφορές, υγειονομική περίθαλψη, πληρωμές αδειών κ.ά.). «Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η υγειονομική περίθαλψη και οι κοινωνικές παροχές χρηματοδοτούνται από το κράτος και στο ότι τα περισσότερα συνταξιοδοτικά συστήματα στη Δανία είναι ιδιωτικά, παρά δημόσια», συνεχίζει.
Αυτή η πραγματικότητα έγινε αντικείμενο θαυμασμού και από τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήδη προωθεί αντεργατικά - αντιασφαλιστικά μέτρα στη χώρα του, με στόχο να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της γαλλικής καπιταλιστικής οικονομίας. Τον Ιούνη, κατά τη συνάντησή του με τον Δανό πρωθυπουργό, Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, στο Παρίσι εξήρε τη λεγόμενη «ευελφάλεια», σημειώνοντας: «Το δανέζικο μοντέλο είναι πηγή έμπνευσης για πολλούς και για τη Γαλλία, φυσικά». «Η Δανία είναι μια χώρα από την οποία μπορεί κανείς να μάθει πολλά όσον αφορά στην ευέλικτη αγορά εργασίας», ανταπάντησε ο Ράσμουσεν.
Παρότι η αφετηρία των περικοπών στη Δανία είναι διαφορετική από άλλες λιγότερο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, η τάση είναι η μείωση των δικαιωμάτων, η εντατικοποίηση της δουλειάς, οι περικοπές στις όποιες προνοιακές παροχές και μάλιστα με όλο και μεγαλύτερη ένταση τις τελευταίες δεκαετίες. Κοινός παρονομαστής για τη μείωση του εργασιακού «κόστους» είναι πάντα η κερδοφορία και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων και αυτό μπορεί μόνο να το σταματήσει η οργανωμένη λαϊκή δράση, το ταξικό εργατικό κίνημα, η αμφισβήτηση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
Ε. Μ.
