Εργασιακές συνθήκες «γαλέρας», όρους που ισοπεδώνουν κάθε δικαίωμα των εργαζομένων και ατελείωτα κατεβατά από «απαγορεύσεις», «πειθαρχικά παραπτώματα» και «ποινές» περιλαμβάνουν οι «εσωτερικοί κανονισμοί», που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια σε μεγάλες επιχειρήσεις. Πολύ συχνά, οι «κανονισμοί» αυτοί δεν φτάνουν ποτέ στα χέρια των εργαζομένων, αν και στις ατομικές συμβάσεις που υπογράφουν αναφέρεται ρητά ότι συμφωνούν με τους όρους που θέτουν! Με τον τρόπο αυτό η εργοδοσία τούς δένει χειροπόδαρα και επιβάλλει αντεργατικούς όρους πάνω κι απ' αυτούς που περιέχει μια ατομική σύμβαση.
Μια πρόχειρη αναζήτηση στους «κανονισμούς» που βρίσκονται αναρτημένοι στην ιστοσελίδα του ΟΜΕΔ, επιβεβαιώνει «του λόγου το αληθές». Κοινός τόπος σ' αυτά τα κατασκευάσματα της μεγαλοεργοδοσίας είναι η δυνατότητα μετακίνησης των εργαζομένων από πόστο σε πόστο και περιοχή σε περιοχή, η αφαίρεση του χρόνου του διαλείμματος από τον υπολογισμό του ωραρίου, η επιβολή «ποινών» κ.ά.
Η παράβαση των υποχρεώσεων και των περιορισμών χαρακτηρίζεται από τον «κανονισμό» «πειθαρχικό παράπτωμα», ενώ οι προβλεπόμενες «ποινές» ξεκινούν από την επίπληξη και φτάνουν μέχρι την επιβολή προστίμων ή και την προσωρινή απομάκρυνση από την εργασία.
* * *
Για παράδειγμα, σύμφωνα με «κανονισμό» που τέθηκε σε ισχύ για τους εργαζόμενους μεγάλου ξενοδοχείου της Αθήνας πριν από λίγα χρόνια, «απαγορεύεται» μεταξύ άλλων και «η προπαγάνδα οποιασδήποτε μορφής», ενώ η εξαίρεση «της νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης», στην οποία γίνεται αναφορά για να τηρούνται τα προσχήματα, συνοδεύεται από πολλούς ...αστερίσκους: Η ενημέρωση των εργαζομένων «επιτρέπεται» «μόνο εντός του εστιατορίου προσωπικού», ενώ οι ανακοινώσεις των σωματείων αναρτώνται σε «ειδικούς πίνακες». Επίσης, στους εργαζόμενους «απαγορεύεται» να επισκέπτονται «τους χώρους του ξενοδοχείου σε ώρες εκτός ωραρίου».
Το ...κερασάκι στην τούρτα βάζουν τα μέτρα αστυνόμευσης από την εργοδοσία. Οπως διαβάζουμε, οι εργαζόμενοι είναι «υποχρεωμένοι να δέχονται τους ειδικούς ελέγχους ή έρευνες», που μπορεί να είναι «συστηματικοί» ή «έκτακτοι» κατά την «ελεύθερη κρίση» της εταιρείας και γίνονται από τα «εξουσιοδοτημένα όργανα της διεύθυνσης» του ξενοδοχείου στους ίδιους τους εργαζόμενους και στις χειραποσκευές τους!
* * *
Σε έναν άλλο «κανονισμό» μεγάλης ασφαλιστικής εταιρείας ορίζεται πως οι εργαζόμενοι οφείλουν «να προασπίζουν και να προάγουν, με κάθε δυνατό τρόπο, τα συμφέροντα της εταιρείας», ενώ «ευθύνονται για κάθε ζημία που προκαλείται στην εταιρεία από δική τους πράξη ή παράλειψη».
Μεταξύ άλλων, η εργοδοσία τους «προτρέπει» «να αποφεύγουν να δίνουν στα social media και στη δημοσιότητα αναφορές ή συνεντεύξεις σχετικές με τη δραστηριότητα της εταιρείας ή αναφερόμενα στην εταιρεία και να γράφουν σχετικά άρθρα χωρίς προηγούμενη έγκριση της Διοίκησης». Ασφαλώς, η εταιρεία διατηρεί το δικαίωμά της «να μεταθέτει το προσωπικό από υπηρεσία σε υπηρεσία, από θέση σε θέση και από τόπο σε τόπο, μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας», ενώ «ο εργαζόμενος που αδικαιολόγητα δεν εμφανίζεται στη νέα του θέση, θεωρείται ως οικειοθελώς παραιτηθείς». Απολύεται δηλαδή με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς καμιά αποζημίωση.
* * *
Ενας άλλος «εσωτερικός κανονισμός» που επικυρώθηκε πρόσφατα από μεγάλη αλυσίδα παιδικών παιχνιδιών, δίνει το «δικαίωμα» στην εργοδοσία «να προσδιορίζει τη θέση εργασίας, να μετακινεί και να αποσπά οποιονδήποτε εργαζόμενο από το τμήμα ή το κατάστημα ή την εγκατάσταση όπου εργάζεται, σε άλλο τμήμα ή κατάστημα ή εν γένει θέση της ίδιας ή σχετικής ειδικότητας στα όρια της ελληνικής επικράτειας», όπως καταγγέλλουν σωματεία του κλάδου. Δηλαδή, αυτόν τον μήνα δουλειά στην Αθήνα, τον άλλο στη Θεσσαλονίκη και τον επόμενο όπου αλλού υπάρχει ανάγκη.
Ο ίδιος «κανονισμός» προβλέπει ότι ως χρόνος εργασίας θεωρείται αποκλειστικά και μόνο εκείνος κατά τον οποίο οι εργαζόμενοι παρέχουν «πραγματική υπηρεσία» που τους έχει ανατεθεί. Δηλαδή, το ωράριο εργασίας θα γίνεται λάστιχο, το διάλειμμα δεν προσμετράται επ' ουδενί στον εργάσιμο χρόνο, όπως και η προετοιμασία του εργαζόμενου για δουλειά, ενώ ανοίγουν επικίνδυνοι δρόμοι για την εφαρμογή του «ενεργού» και «ανενεργού» χρόνου εργασίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πληρωμή του.
Τέλος, με τον ίδιο κανονισμό, που έχει ήδη ξεσηκώσει αντιδράσεις, ο χρόνος και η σειρά χορηγούμενης τμηματικά αδείας (καλοκαίρι και χειμώνα) καθορίζεται από την εταιρεία, ενώ με άλλο άρθρο ορίζεται πως η εταιρεία μπορεί εκτός από παρατηρήσεις και επιπλήξεις, να επιβάλει πρόστιμο «στον παραβάτη - εργαζόμενο», αφαιρώντας του μέχρι και το 1/4 του μηνιαίου μισθού του.
* * *
Είναι συνηθισμένο φαινόμενο οι κανονισμοί να προβλέπουν με κάθε λεπτομέρεια όσα «επιτρέπονται» και «απαγορεύονται» για τους εργαζόμενους, μετατρέποντας τους χώρους δουλειάς σε «στρατώνες». Για παράδειγμα, περιγράφονται με αυστηρότητα η είσοδος από την οποία θα πρέπει να προσέρχονται οι εργαζόμενοι στη δουλειά, οι ανελκυστήρες και οι τουαλέτες που θα πρέπει να χρησιμοποιούν και άλλα παρόμοια. Η ακρίβεια αυτή στους περιορισμούς δεν είναι τυχαία, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανά πάσα στιγμή για να τυλίξουν τον εργαζόμενο σε μια κόλλα χαρτί.
Οι «εσωτερικοί κανονισμοί» εξειδικεύουν και προσαρμόζουν στη λειτουργία κάθε επιχείρησης την αντεργατική νομοθεσία που ψηφίζουν όλες διαχρονικά οι κυβερνήσεις. Δεν κάνουν όμως μόνο αυτό. Υπό την απειλή της τιμωρίας, ακόμα και της απόλυσης, «ανοίγουν δρόμους» σε νέες αντεργατικές πρακτικές, οι οποίες, αφού κατοχυρωθούν ως «κανονικότητα» και γενικευτούν στους χώρους δουλειάς, έρχεται μετά το κράτος να τις μετατρέψει σε νόμο. Οι διατάξεις για την ευελιξία του χρόνου εργασίας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Φανερώνεται έτσι πόσο πυκνό είναι το αντεργατικό πλέγμα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπος ο εργαζόμενος, με ευθύνη όλων διαχρονικά των κυβερνήσεων. Επομένως και πόσο αναγκαία είναι η πάλη για την κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων και κανονισμών, για την υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, που θα κατοχυρώνουν αυξήσεις στους μισθούς και καλύτερους όρους δουλειάς για όλους τους εργαζόμενους.
