Τα μέτρα προστασίας δεν επαρκούν
Του Νίκου Σίμου*
Η άρνηση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην επίταξη του ιδιωτικού τομέα Υγείας - Πρόνοιας για την αντιμετώπιση της πανδημίας εκθέτει κυριολεκτικά σε κίνδυνο την υγεία, την ίδια τη ζωή του λαού μας και ιδιαίτερα των φτωχών λαϊκών στρωμάτων και των ευπαθών ομάδων.
Οι 5 νεκροί νεφροπαθείς και τα δεκάδες κρούσματα μεταξύ νεφροπαθών και εργαζομένων σε ιδιωτική κλινική δεν είναι τυχαίο γεγονός. Οι τραγικές εξελίξεις με τους θανάτους νεφροπαθών και τα πολλά κρούσματα ασθενών υπό αιμοκάθαρση και εργαζομένων σε μονάδα τεχνητού νεφρού, στην ιδιωτική κλινική «ΤΑΞΙΑΡΧΑΙ» στο Περιστέρι αλλά και σε άλλες ιδιωτικές κλινικές, αναδεικνύουν περίτρανα τα ελλιπή μέτρα προστασίας στις ιδιωτικές δομές Υγείας και τα κενά που υπάρχουν από τις οδηγίες που δίνονται από τον ΕΟΔΥ και το υπουργείο Υγείας καθώς και την ανυπαρξία ελέγχων.
Δώδεκα χιλιάδες ασθενείς σε τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας βρίσκονται υπό αιμοκάθαρση σε δημόσιες και ιδιωτικές Μονάδες Τεχνητού Νεφρού (ΜΤΝ). Στις ιδιωτικές μονάδες κάνουν αιμοκάθαρση 7.700 νεφροπαθείς.
Για τη στήριξη των κερδών των επιχειρηματιών της Υγείας, πριν από την κρίση και μέσα στην κρίση, πριμοδοτούσαν τον ιδιωτικό τομέα Υγείας και Πρόνοιας, υποβαθμίζοντας το δημόσιο. Εκλειναν ή υπολειτουργούσαν τις μονάδες τεχνητού νεφρού, στέλνοντας την πλειοψηφία των νεφροπαθών να κάνουν αιμοκάθαρση στις ιδιωτικές κλινικές και τις μεταμοσχεύσεις στα τάρταρα. Γιατί ο νεφροπαθής είναι κέρδος στην αιμοκάθαρση και στις ιδιωτικές κλινικές ακόμη περισσότερο.
Οι συγκεκριμένοι ασθενείς αποτελούν μια ειδική «κλειστή» ομάδα, μιας και αιμοκαθαίρονται τρεις φορές τη βδομάδα σε τετράωρες συνεδρίες, συνήθως σε μεγάλους θαλάμους 12 - 15 ασθενών. Οι περισσότεροι έχουν και κάποιον συνοδό μαζί τους, γιατί πολλές φορές είναι πολύ καταπονημένοι μετά το μηχάνημα. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που δεν γίνει αντιληπτή κάποια λοίμωξη, η διασπορά θα είναι μαζική τόσο στους ασθενείς και τις οικογένειές τους όσο και στο νοσηλευτικό προσωπικό.
Τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα, κυριολεκτικά επικίνδυνα, λόγω της ανυπαρξίας τεστ για τον κορονοϊό σε ασθενείς και εργαζόμενους, αλλά και των ελάχιστων μέσων ατομικής προστασίας που χορηγούν ειδικά οι ιδιωτικές κλινικές στους εργαζόμενους - όχι ότι στις δημόσιες τα πράγματα είναι καλύτερα.
Στο ναδίρ οι μεταμοσχεύσεις και η δωρεά οργάνων
Η καθημερινότητα των νεφροπαθών τελικού σταδίου είναι πολύ δύσκολη, καθώς η πάθηση μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακά προβλήματα, απορρύθμιση σακχάρου, υποτασικά επεισόδια. Η ίδια η θεραπεία τους, η αιμοκάθαρση, πρέπει να γίνεται σε συνθήκες απόλυτης απολύμανσης στις μονάδες, με μέτρα προστασίας σε αυτούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, όλο το χρόνο και όχι μόνο σε ειδικές περιπτώσεις όπως η τωρινή.
Ταυτόχρονα, το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων, που είναι η λύση για πολλούς νεφροπαθείς, είναι πολύ πίσω. Η Ελλάδα είναι στις τελευταίες χώρες στην ΕΕ, αφού οι νεφροπαθείς μπαίνουν σε μια λίστα για μεταμόσχευση και η παραμονή τους σε αυτή μέχρι να βρεθεί το μόσχευμα αγγίζει και τα 12 χρόνια. Αυτήν τη στιγμή 1.200 νεφροπαθείς είναι σε λίστα και αν σκεφτούμε ότι γίνονται περίπου 50 μεταμοσχεύσεις το χρόνο, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα το ζήτημα.
Από αυτές τις 50, οι περισσότερες είναι από ζωντανό δότη, δηλαδή συγγενή του νεφροπαθούς, ενώ η δωρεά οργάνων από πτωματικούς δότες έχει κυριολεκτικά ελαχιστοποιηθεί. Καταλαβαίνει ο καθένας ότι σε ανεπάρκειες οργάνων που δεν υπάρχει η δυνατότητα μηχανικής υποστήριξης, όπως στο συκώτι και στην καρδιά, η ουσιαστική ανυπαρξία μεταμοσχεύσεων, πέρα από τα βάσανα για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους, τους οδηγεί μέρα με τη μέρα πιο κοντά στο θάνατο.
Διαχρονικά οι κυβερνήσεις έχουν εκτός των σχεδιασμών τους τη δωρεά οργάνων και κατά συνέπεια τις μεταμοσχεύσεις. Παρά τις διακηρύξεις τους και τις νομοθετικές παρεμβάσεις, όλες, ανεξαρτήτως σύνθεσης, στήριζαν την εμπορευματοποίηση της Υγείας. Οι «αξίες» του κέρδους όμως και η δωρεά οργάνων είναι ασυμβίβαστα, γιατί η δωρεά οργάνων είναι το βάθρο των μεταμοσχεύσεων.
Τα περιορισμένα κρεβάτια και οι τεράστιες ελλείψεις προσωπικού, ειδικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), επιβαρύνουν την καθίζηση των μεταμοσχεύσεων, γιατί το προσωπικό τους είναι επιφορτισμένο και με το καθήκον της ενημέρωσης στις οικογένειες για τη δωρεά οργάνων. Γιατί μόνο στο χώρο των ΜΕΘ μπορεί να γίνει η διαδικασία διαπίστωσης του κλινικά νεκρού, για να μπορέσει να γίνει η δωρεά οργάνου, αφού πειστεί και συμφωνήσει βέβαια η οικογένεια του υποψήφιου δότη.
Βλέπουμε ότι αυτό το πρόβλημα, σε συνδυασμό με την τεράστια έλλειψη κρεβατιών ΜΕΘ στη χώρα μας, έχει αποτέλεσμα και ζωές να χάνονται, επειδή δεν δέχονται την κατάλληλη επιστημονική φροντίδα, αλλά και να χάνεται η δυνατότητα αυτοί που δεν μπορούν επιστημονικά διαπιστωμένα να σωθούν, να δώσουν ζωή μέσω της δωρεάς οργάνων.
Για τα μέτρα προστασίας από την πανδημία
Η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία, με επιστολές της προς τον ΕΟΔΥ στις 11/3/2020 και στις 17/3/2020, ζητούσε παραπάνω πληροφορίες για το ποια μέτρα θα ίσχυαν στις ΜΤΝ. Στις 24/3/2020 ο ΕΟΔΥ δημοσίευσε τις οδηγίες για τα μέτρα προστασίας στις ΜΤΝ. Οι οδηγίες είναι δημοσιευμένες τόσο στο site του ΕΟΔΥ (www.eody.gov.gr), όσο και της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (www.ene.gr).
Μεγάλη έμφαση δίνεται και εδώ στην «ατομική ευθύνη» των ασθενών και όχι σε σημαντικά ζητήματα, όπως οι προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού, όταν, για παράδειγμα, σε ένα θάλαμο 15 αιμοκαθαιρόμενων υπάρχουν συνήθως μόλις 4 νοσηλευτές! Αυτό σημαίνει ότι σε έναν νοσηλευτή αναλογούν 4 ασθενείς, που αιμοκαθαίρονται ταυτόχρονα, με τον νοσηλευτή να χρειάζεται να αντιμετωπίσει και τυχόν επιπλοκές κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, όπως υποτασικά επεισόδια, ή να ρυθμίσει κάτι στο μηχάνημα.
Ούτε χρόνος για ψυχολογική στήριξη, ή για να σχηματίσει εικόνα ο ειδικός για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ασθενής, ειδικά σήμερα, τις μέρες της πανδημίας.
Αξίζει να δούμε κάποια σημεία του πρωτοκόλλου του ΕΟΔΥ:
Σε περίπτωση που αιμοκαθαιρόμενοι έχουν συμπτώματα, θα πρέπει να ενημερώνουν πριν από την άφιξή τους στη ΜΤΝ το προσωπικό, έτσι ώστε να έχει γίνει η απαραίτητη προετοιμασία (π.χ. ο ασθενής να οδηγηθεί σε άλλο χώρο για εξέταση και λήψη δείγματος για COVID-19 αν κριθεί απαραίτητο) και να έχουν δοθεί οδηγίες για τον τρόπο μετακίνησής του (αποφυγή χρήσης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, χρήση μάσκας από τον οδηγό ή και συνοδό κ.λπ.).
Ολοι οι ασθενείς να φορούν απλή χειρουργική μάσκα αν είναι εφικτό (αλλιώς οπωσδήποτε οι ασθενείς με συμπτώματα).
Οι ασθενείς θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι στην αναπνευστική υγιεινή (respiratoty etiquette), στη σωστή χρήση της μάσκας.
Υπάρχουν βέβαια και οδηγίες για αποστάσεις μεταξύ ασθενών, συγκεκριμένη πορεία των ασθενών πριν μπουν στην αίθουσα αιμοκάθαρσης, μέτρα για την αιμοκάθαρση συμπτωματικού ασθενούς (π.χ. απομόνωση), αλλά ακολουθείται η λογική της «ατομικής ευθύνης» ως κύριου όπλου «πρόληψης» και αντιμετώπισης του ιού.
Πουθενά δεν υπάρχει η κατεύθυνση για προληπτικά τεστ σε ασθενείς και εργαζόμενους, όταν ξέρουν ότι πολλοί που μολύνονται από τον κορονοϊό, μπορεί για μέρες να είναι ασυμπτωματικοί, ενώ την ίδια στιγμή τον διασπείρουν.
Οι νεφροπαθείς είναι από τις πιο υψηλές ομάδες κινδύνου. Ακόμα και αυτός που κάνει αιμοκάθαρση σε ιδιωτική κλινική, αν έχει σύμπτωμα, για να κάνει το τεστ θα πρέπει να πάει στην εφημερία δημόσιου νοσοκομείου, αλλιώς θα το πληρώσει στην ιδιωτική κλινική, γιατί δεν καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ.
Μένουμε δυνατοί και διεκδικούμε
Η υποχρηματοδότηση, η υποβάθμιση του δημόσιου συστήματος Υγείας, η πολιτική της ιδιωτικοποίησης εκθέτουν σε κίνδυνο την υγεία του λαού, όλους τους ασθενείς και ιδιαίτερα τους χρονίως πάσχοντες όπως είναι οι νεφροπαθείς. Κίνδυνοι που πολλαπλασιάζονται σε καταστάσεις πανδημίας.
Τεράστιες είναι οι ευθύνες της κυβέρνησης, που ενώ έκλινε σε όλες τις πτώσεις τα περί «ευαισθησίας» απέναντι στις ευπαθείς ομάδες, αρνιέται δογματικά την επίταξη του ιδιωτικού τομέα, φρόντισε και εν μέσω πανδημίας τη στήριξή του με χρηματοδοτήσεις (30 εκατ. ευρώ μόνο για τα τεστ, διπλασιασμός της ημερήσιας υπενοικίασης κρεβατιού ΜΕΘ, από 800 σε 1.600 ευρώ, φοροαπαλλαγές κ.τ.λ.).
Αλλά και τα άλλα κόμματα, που προάγουν την επιχειρηματικότητα, πρώην κυβερνώντες διαγκωνίζονται με την κυβέρνηση για το ποιοι και με ποιους όρους θα χρηματοδοτηθούν ή θα συνεργαστούν με τους ιδιώτες επιχειρηματίες.
Αποδείχτηκε όμως ότι ο ιός είναι εδώ και δεν αρκεί η «ατομική ευθύνη» ή ο εγκλεισμός στα σπίτια για να αντιμετωπιστεί.
Χρειάζεται ένα πανίσχυρο δημόσιο σύστημα Υγείας με δωρεάν υπηρεσίες, πλήρως στελεχωμένο με βάση τις ανάγκες και με συγκεκριμένο, εξειδικευμένο σχέδιο προστασίας και στήριξης των νεφροπαθών και των άλλων χρονίως πασχόντων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η ουσία είναι πως προληπτικά σε όλες τις δομές Υγείας πρέπει να γίνεται έλεγχος αν τηρούνται όλα τα μέτρα ασφάλειας και υγιεινής, να γίνουν έλεγχοι στις ΜΤΝ από κλιμάκια του ΕΟΔΥ, να γίνονται επαναλαμβανόμενα δωρεάν τεστ στους νεφροπαθείς και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό με ευθύνη του ΕΟΔΥ σε όλες τις ΜΤΝ, δημόσιες και ιδιωτικές, για τον κορονοϊό. Πρέπει άμεσα στις ΜΤΝ, δημόσιες και ιδιωτικές, να γίνουν προσλήψεις γιατί το προσωπικό δεν επαρκεί, την ώρα που κάθε συνεδρία πληρώνεται από τον ΕΟΠΥΥ με περίπου 250 ευρώ.
Αυτήν την κρίσιμη ώρα χρειάζεται:
Αμεση επίταξη του ιδιωτικού τομέα
Υποχρεωτική ένταξη και των αυτοαπασχολούμενων υγειονομικών στο ενιαίο κρατικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας
Αμεσες, εδώ και τώρα, μαζικές προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών και άλλων υγειονομικών
Μονιμοποίηση άμεσα όλων των επικουρικών συμβασιούχων αλλά και εργολαβικών εργαζομένων στην Υγεία και την Πρόνοια
Να ανοίξουν όλα τα νοσοκομεία που έχουν κλείσει
Ανοιγμα πολλών νέων κρεβατιών ΜΕΘ πλήρως στελεχωμένων αλλά και σύγχρονων δημόσιων μονάδων τεχνητού νεφρού, για τις ανάγκες των νεφροπαθών
Μαζικά, επαναλαμβανόμενα τεστ σε χρονίως πάσχοντες και ιδιαίτερα στους αιμοκαθαιρόμενους σε μονάδες τεχνητού νεφρού
Είτε από το κρεβάτι είτε από το δρόμο είτε με μάσκα είτε χωρίς μάσκα, υψώνουμε φωνή!!! Συμπαρατασσόμαστε με τους αγωνιστές υγειονομικούς, με την ΟΕΝΓΕ, με τα ταξικά σωματεία και σε αυτήν τη μάχη. Μένουμε δυνατοί και όχι σιωπηλοί!
* Νίκος ΣΙΜΟΣ Αιμοκαθαιρόμενος, μέλος της Γραμματείας Χρονίως Πασχόντων της ΣΕΑΑΝ
