Βέλτιστες υπηρεσίες στο κεφάλαιο
Ορισμένες ενδιαφέρουσες πλευρές για τις αντεργατικές ανατροπές που έγιναν ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια και αυτές που ετοιμάζουν τώρα κυβέρνηση - κεφάλαιο - ΕΕ - ΔΝΤ, παρουσιάστηκαν στην Ημερίδα του ΠΑΜΕ για τις Συλλογικές Συμβάσεις, που έγινε την περασμένη Δευτέρα.
Ενα βασικό συμπέρασμα που προέκυψε απ' όλες τις ομιλίες, είναι ότι οι αντιδραστικές αλλαγές στις Συμβάσεις, στους μισθούς και γενικά στα εργασιακά δικαιώματα δεν έπεσαν από τον ουρανό την εποχή των μνημονίων, αλλά αποτελούν διαχρονικές αξιώσεις και επιδιώξεις του κεφαλαίου, στην προσπάθειά του να αυξήσει την κερδοφορία του, μειώνοντας παραπέρα την τιμή της εργατικής δύναμης.
Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η στόχευση αυτή παραμένει ίδια και ότι αυτό που αλλάζει είναι ο ρυθμός και το εύρος των ανατροπών, ανάλογα με τη φάση που βρίσκεται κάθε φορά η καπιταλιστική οικονομία και την ικανότητα του κινήματος να καθυστερήσει ή και να εμποδίσει προσωρινά κάποια από τα μέτρα.
***
Ας δούμε τι έγραφε η «Λευκή Βίβλος» της ΕΕ για τις εργασιακές σχέσεις, που υιοθετήθηκε το 1993, δηλαδή πριν από 23 χρόνια και την υπενθύμισε ένας από τους εισηγητές της Ημερίδας του ΠΑΜΕ: «Οι κατά κεφαλήν ονομαστικοί μισθοί δε θα πρέπει να αυξάνονται κατά ποσοστό υψηλότερο του 2 - 3% ετησίως (...) σύμφωνα με τη βασική αρχή παραγωγικότητα μείον μια ποσοστιαία μονάδα».
Επίσης, για τη μείωση του λεγόμενου από τους καπιταλιστές κόστους εργασίας (η εργασία δεν είναι κόστος αφού αυτή παράγει τον πλούτο), περιγράφονταν προτάσεις, όπως «η σύνδεση του επιπέδου αποδοχών με την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων και την παραγωγικότητα, ώστε να διευκολύνονται οι προσλήψεις νέων». Η «Λευκή Βίβλος» έγραφε ακόμα ότι «η καθιέρωση μεγαλύτερης ευελιξίας πρέπει να γίνει σε θέματα οργάνωσης της εργασίας, π.χ. καταργώντας τα εμπόδια που καθιστούν δυσχερέστερη ή πιο δαπανηρή την απασχόληση με μειωμένο ωράριο ή τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου».
Για το χρόνο εργασίας προτεινόταν ο «υπολογισμός των ωρών εργασίας σε ετήσια βάση ή μείωση των ωρών εργασίας σε περιόδους ύφεσης (διευθέτηση, εκ περιτροπής εργασία κ.λπ.)». Τέλος, σημειωνόταν με έμφαση ότι «σε πολλές χώρες του Νότου η νομοθεσία που διέπει τους όρους απόλυσης των εργαζομένων με συμβάσεις απεριόριστου χρόνου διαρκείας πρέπει να χαλαρώσει».
***
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι κατευθύνσεις που περιγράφονται πιο πάνω συμπεριλήφθηκαν σε όλες τις μετέπειτα αντεργατικές μεταρρυθμίσεις, πολύ πριν από το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης.
Ετσι, στην Ελλάδα και σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ υπήρξε ενιαία πολιτική για δραστική μείωση των μισθών και μεροκάματων με σειρά μέτρων, που αποσκοπούν στην κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και στην προώθηση μορφών εναλλακτικής και μερικής απασχόλησης με διάφορες μορφές (συμβάσεις ορισμένου χρόνου, μερική απασχόληση, προσωρινή απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, ατομικές συμβάσεις, συμβόλαια μηδενικού ωραρίου κ.λπ.).
Πάρθηκαν επίσης μέτρα για την κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας και της μονιμότητας στο Δημόσιο, καθώς και για γενικευμένες αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, όπως η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, το σπάσιμο σε «ενεργό» και «ανενεργό» χρόνο εργασίας (Οδηγία Σέρκας), η κατάργηση των υπερωριών, η απελευθέρωση των απολύσεων, κ.ά. Από κοντά, είχαμε την παραπέρα περιστολή των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, κυρίως στα ζητήματα που αφορούν την απεργία.
***
Κάπως έτσι φτάσαμε στο 3ο μνημόνιο, το οποίο προβλέπει για τα Εργασιακά: «Οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να ακολουθήσουν τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ στους θεσμούς της αγοράς εργασίας και να ενισχύσουν τον εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Η προσέγγιση αυτή πρέπει όχι μόνο να εξισορροπήσει την ευελιξία με τη δικαιοσύνη για εργαζόμενους και εργοδότες, αλλά και να λάβει υπόψη το πολύ υψηλό επίπεδο ανεργίας και την ανάγκη επιδίωξης βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, καθώς και κοινωνικής δικαιοσύνης (...)
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επανεξέτασης, οι αρχές θα ευθυγραμμίσουν τα πλαίσια για τις ομαδικές απολύσεις, τη συλλογική δράση και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές στην ΕΕ (...) Οι αλλαγές στις πολιτικές για την αγορά εργασίας δεν θα πρέπει να συνεπάγονται την επιστροφή σε παλαιότερα πλαίσια πολιτικής, ασύμβατα με τους στόχους της προώθησης μιας βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».
Οι ίδιες κατευθύνσεις διατυπωμένες με τα ίδια ακριβώς επιχειρήματα και σχεδόν με τις ίδιες λέξεις που γράφονταν πριν από 23 χρόνια! Που σημαίνει ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ έρχεται να προσθέσει έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των αντεργατικών ανατροπών, προσφέροντας τις ...βέλτιστες υπηρεσίες της στο κεφάλαιο.
