Η ανησυχία για την αύξηση της χρήσης κάνναβης στους 16χρονους μαθητές στην Ευρώπη και την Ελλάδα αποτυπώνεται στην Εκθεση του διεθνούς ερευνητικού προγράμματος ESPAD, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη να δυναμώσει το μέτωπο απέναντι στην πολιτική της νομιμοποίησης των ναρκωτικών, στις αντιεπιστημονικές αντιλήψεις περί διαχωρισμού «μαλακών και αθώων» ναρκωτικών.
Τα ερευνητικά στοιχεία δίνουν πολύτιμες πληροφορίες που επιβάλλουν την ανάγκη πρωτογενούς πρόληψης, εντός κι εκτός σχολείων. Η Εκθεση βασίζεται στα ευρήματα επιστημονικής έρευνας η οποία διενεργήθηκε το 2019 σε 35 ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, η έρευνα ESPAD διενεργείται ανά 4ετία.
Στην πανευρωπαϊκή έρευνα συμμετείχαν 99.647 συνολικά 16χρονοι μαθητές, συμπληρώνοντας ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο στις τάξεις τους. Στην Ελλάδα συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 17.733 μαθητών ηλικίας 16 - 18 ετών, εκ των οποίων οι 5.988 ήταν 16χρονοι.
Ευκολία πρόσβασης σε ναρκωτικές ουσίες
Η ουσία στην οποία απαντούν ότι έχουν πιο εύκολη πρόσβαση οι μαθητές είναι η κάνναβη με 32% και ακολουθούν το MDMA (έκσταση) 14%, κοκαΐνη 13%, αμφεταμίνη 10%, μεθαμφεταμίνη 8,5%.
Ευκολία πρόσβασης σε κάνναβη: Μέσος όρος Ευρώπης 32% - Ελλάδα 28%
Οι χώρες όπου φαίνεται ότι οι μαθητές έχουν μεγαλύτερη ευκολία πρόσβασης στην κάνναβη είναι: Ολλανδία 51%, Δανία 48%, Γερμανία 42%, Αυστρία 42%, Ισπανία 41%, Ιταλία 37%, Γαλλία 34%. Οι περισσότερες είναι χώρες όπου έχει αποποινικοποιηθεί η χρήση κάνναβης.
Ευκολία πρόσβασης σε MDMA (έκσταση): Μέσος όρος Ευρώπης 14% - Ελλάδα 9,5%
Χώρες όπου οι μαθητές δηλώνουν ότι έχουν υψηλή ευκολία πρόσβασης σε MDMA με πάνω από 20% είναι η Ολλανδία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Τσεχία και η Δανία.
Ευκολία πρόσβασης σε κοκαΐνη: Μέσος όρος Ευρώπης 13% - Ελλάδα 14%
Οι χώρες που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ευκολίας πρόσβασης των μαθητών στην κοκαΐνη είναι: Δανία, Ιρλανδία (22%), Μάλτα, Σλοβενία, Σουηδία (20%) και Ιταλία (18%). Η Ελλάδα παρουσιάζει ευκολία προσβασιμότητας λίγο πάνω από τον μέσο όρο των μαθητών της Ευρώπης, όσο ακριβώς και η Ολλανδία (14%).
Χώρες που παρουσιάζουν υψηλή προσβασιμότητα σε όλες τις ουσίες
Υπάρχουν ορισμένες χώρες όπου οι μαθητές απαντούν ότι έχουν υψηλά ποσοστά πρόσβασης σε όλες τις ουσίες. Αυτές είναι: Ολλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Δανία, Σλοβακία, Τσεχία.
Χρήση ναρκωτικών στους μαθητές της Ευρώπης
Το 2,4% των μαθητών της Ευρώπης έχει κάνει χρήση κάνναβης πρώτη φορά πριν από τα 13 έτη. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά στην πρώιμη χρήση κάνναβης πριν από τα 13 έτη είναι η Γαλλία (4,5%), η Ιταλία (4,4%) και η Κύπρος (3,6%). Η χρήση πριν από τα 13 έτη στους μαθητές της Ευρώπης σε άλλες ουσίες είναι: MDMA 0,5%, αμφεταμίνες 0,5% και κοκαΐνη 0,4%. Στην Ελλάδα πρώιμη χρήση κάνναβης πριν από τα 13 έτη δηλώνει το 1,2% των μαθητών, ενώ την τελευταία 20ετία παρουσιάζεται μικρή ανοδική τάση κατά 0,4%.
Η μέση χρήση ναρκωτικών στους μαθητές στην Ευρώπη, έστω και μια φορά στη ζωή τους, είναι 17% και οφείλεται κυρίως στην υψηλή μέση χρήση κάνναβης (16%). Τα μεγαλύτερα ποσοστά χρήσης ναρκωτικών στις μαθητικές ηλικίες της Ευρώπης είναι σε Τσεχία (29%), Ιταλία (28%), Λετονία (27%), Σλοβακία (25%).
Η χρήση στους μαθητές της Ευρώπης ανά ουσία είναι: Κάνναβη 16%, MDMA 2,3%, αμφεταμίνες 1,7%, κοκαΐνη 1,9%, LSD 2,1%. Η χρήση στους μαθητές της Ευρώπης παρουσιάζει μια αύξηση από το 1995 μέχρι το 2011 και από τότε μέχρι σήμερα παρουσιάζει σταθερότητα και μικρή πτώση σε κάποιες ουσίες. Η μέση χρήση ναρκωτικών αλλά και κάνναβης στους Ελληνες μαθητές είναι 8,2%.
Χρήση κάνναβης στους μαθητές της Ευρώπης
Η κάνναβη είναι το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό στους μαθητές με χρήση 16%, με τις χώρες που παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά να είναι η Τσεχία (28%) και η Ιταλία (27%). Η χρήση κάνναβης στους Ελληνες μαθητές είναι 8,5%. Ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία είναι τα εξής:
Το 13% των μαθητών έχει κάνει χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 μήνες. Χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά είναι η Γαλλία (15%), η Ιταλία (13%), η Ολλανδία (13%) και η Ισπανία (12%). Η χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 μήνες στους Ελληνες μαθητές είναι 4,2%.
Το 13% των μαθητών έχει κάνει χρήση κάνναβης τις τελευταίες μέρες. Χώρες με υψηλά ποσοστά είναι η Ιταλία (15%), η Γαλλία (13%) και η Ολλανδία (13%). Η χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 μήνες στους Ελληνες μαθητές είναι 4,6%.
Με βάση την κλίμακα CAST (Cannabis Abuse Screeing Test) ο επιπολασμός μαθητών υψηλού κινδύνου χρηστών κάνναβης στην Ευρώπη είναι 4%. Χώρες με υψηλά ποσοστά είναι η Γαλλία (7,2%), η Γερμανία (7%), η Σλοβενία (6,3%), η Ιταλία (6,2%) και η Αυστρία (6%). Η χρήση υψηλού κινδύνου στους Ελληνες μαθητές είναι 2,9%.
Οι τάσεις της χρήσης κάνναβης δείχνουν άνοδο στη χρήση σε όλη τη διάρκεια της ζωής (από 11% το 1995 σε 16% το 2019) και στη χρήση τις τελευταίες 30 μέρες (από 4,1% το 1995 σε 7,4% το 2019).
Το 2% των μαθητών της Ευρώπης έχουν κάνει χρήση ναρκωτικής ουσίας (εκτός κάνναβης). Μετά την κάνναβη τα πιο διαδεδομένα ναρκωτικά ήταν το MDMA, το LSD, η κοκαΐνη και η αμφεταμίνη. Τα πιο υψηλά ποσοστά χρήσης LSD βρέθηκαν σε Λετονία και Εσθονία με 5% αντίστοιχα.
Ο μέσος όρος χρήσης ηρεμιστικών χαπιών χωρίς ιατρική συνταγή στους μαθητές της Ευρώπης ήταν 9,2%, με χώρες με υψηλή χρήση να είναι η Σλοβακία (23%), η Λετονία (22%) και η Λιθουανία (21%). Στην Ελλάδα χρήση ηρεμιστικών χαπιών χωρίς ιατρική συνταγή δηλώνει το 3,5% των μαθητών. Χρήση αναβολικών χαπιών δηλώνει το 1% των μαθητών της Ευρώπης, με την Κύπρο να είναι στις χώρες με την πιο υψηλή χρήση με 2%. Η κατηγορία χρήση χαπιών χωρίς ιατρική συνταγή είναι η μόνη κατηγορία όπου οι μαθήτριες υπερτερούν από τους μαθητές σε σχέση με όλες τις άλλες ναρκωτικές ουσίες, όπου τα αγόρια είναι περισσότερα σε όλες τις κατηγορίες.
Θλιβερή «πρωτιά» στον τζόγο για τους Ελληνες μαθητές«Τα υψηλά επίπεδα αποδοχής του τζόγου στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και η κουλτούρα του τζόγου στο οικογενειακό περιβάλλον έχουν αναγνωριστεί ως σημαντικοί παράγοντες για την είσοδο και τη μετάβαση των εφήβων στον προβληματικό τζόγο», είναι μια από τις διαπιστώσεις της Ερευνας.
Ποσοστό 22% των 16χρονων στην Ευρώπη αναφέρουν ότι έχουν στοιχηματίσει χρήματα τουλάχιστον μία φορά τους τελευταίους 12 μήνες, κυρίως σε λοταρίες (κληρώσεις), ενώ σε ποσοστό 7,9% έχουν στοιχηματίσει χρήματα διαδικτυακά. Σ' ένα μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό 5%, οι 16χρονοι που στοιχημάτισαν τους τελευταίους 12 μήνες εμπίπτουν στην κατηγορία της προβληματικής ενασχόλησης με τον τζόγο.
«Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των χωρών, με τα υψηλότερα ποσοστά στον τζόγο», διαπιστώνεται. Ενας στους 3 16χρονους στη χώρα μας έχει στοιχηματίσει χρήματα τουλάχιστον μία φορά μέσα στους τελευταίους 12 μήνες (33%) έναντι σχεδόν ενός στους 4 (22%) σε μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο.Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στην κατηγορία λοταρίες/κληρώσεις (74% επί όσων στοιχημάτισαν στην Ελλάδα, έναντι 49% πανευρωπαϊκά) και το ποσοστό στην κατηγορία προβλέψεις σε αθλήματα είναι 30% όσων στοιχημάτισαν στην Ελλάδα (έναντι 45% πανευρωπαϊκά). Η υπερβολική ενασχόληση με τον τζόγο αντιστοιχεί σε 7,7% και η παθολογική ενασχόληση σε 4,6%.
Οι ευθύνες των μέχρι τώρα κυβερνήσεων για την εξάπλωση του τζόγου είναι εγκληματικές, καθώς εδώ και δεκαετίες, με μπροστάρη το κράτος, καλλιεργούνται ψεύτικες ελπίδες, διαμορφώνοντας στάση ζωής με «εύκολο χρήμα» και «τύχη», δημιουργώντας παραίτηση κι απόσταση από την αγωνιστική διεκδίκηση των δικαιωμάτων.
