Ποιος αποστραγγίζει το επιστημονικό δυναμικό της χώρας;
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε διαρκώς τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, της ΝΔ και των άλλων αστικών κομμάτων να ερίζουν πάνω στα αδιέξοδα που βιώνουν οι χιλιάδες νέοι επιστήμονες, οι οποίοι αναγκάζονται να αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο στο εξωτερικό. Σε αυτό το κλίμα εντάσσεται και η προεκλογική παρουσία του πρωθυπουργού στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», πριν από λίγο καιρό, στην εκδήλωση με τίτλο «Το μέλλον είναι εδώ: Από το brain drain στο brain gain».
Είναι πρόκληση να καμώνονται αυτά τα κόμματα ότι τα αναπτυξιακά τους προγράμματα μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα, τη στιγμή που οι αιτίες του brain drain είναι δομικά στοιχεία του καπιταλιστικού πλαισίου. Αν δεν φύγει από τη μέση το κέρδος ως κίνητρο της παραγωγής, τότε η υπέρβαση του προβλήματος είναι αδύνατη και θα παραμένει εσαεί ατομική υπόθεση του νέου επιστήμονα η αναζήτηση διεξόδου από την ασφυκτική πραγματικότητα που τον περιβάλλει.
Βrain drain: Η φυγή επιστημονικού δυναμικού εντάθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά προϋπήρχε αυτής και θα υπάρχει επίσης στη φάση της ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας. Το φαινόμενο εκδηλώνεται και σε ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες από την ελληνική, με άλλη ένταση βεβαίως. Η βρετανική κυβέρνηση π.χ. εξήγγειλε το 2000 πρόγραμμα ύψους 20 εκατ. λιρών με στόχο τον επαναπατρισμό Βρετανών επιστημόνων που μετανάστευσαν. Το «πρόβλημα» έγκειται στη δυνατότητα της εκάστοτε καπιταλιστικής οικονομίας να απορροφά εργατικό δυναμικό υψηλής επιστημονικής ειδίκευσης στους διάφορους κλάδους. Η ενίσχυση της κινητικότητας επιστημονικού δυναμικού, έκφραση της οποίας αποτελεί και το brain drain, αποτελεί βασικό ζητούμενο της Διαδικασίας της Μπολόνια και της προώθησης του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης σε σύνδεση με τον Ενιαίο Χώρο Ερευνας. Αυτούς τους στόχους αποδέχονται όλα τα αστικά κόμματα της χώρας.
Μήπως όμως οι νέοι επιστήμονες μπορούν να βρουν βιώσιμη και ρεαλιστική διέξοδο με την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας, αν «εκσυγχρονίσουμε» την παραγωγική δομή της χώρας και γίνουμε «οικονομία της γνώσης και της καινοτομίας», όπως ευαγγελίζονται ο ΣΥΡΙΖΑ, ως άξιος συνεχιστής των προηγούμενων κυβερνήσεων, η ΝΔ και τα άλλα αστικά κόμματα; Η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί τους:
- Η εργασιακή ομηρία κυριαρχεί στα ερευνητικά κέντρα. Γενικεύεται ως τάση η εργασία με κάθε είδους «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με «μπλοκάκια». Επεκτείνεται η ανασφάλιστη εργασία μέσω της επέκτασης των πάσης φύσεως υποτροφιών.
- Εμπεδώνεται η ανασφάλεια που προκύπτει από τις ολιγόμηνες συμβάσεις, από τη μη εξασφαλισμένη σταθερή χρηματοδότηση και την εξώθηση στο κυνήγι των πρότζεκτ εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο χρηματοδοτούνται τα ερευνητικά κέντρα.
- Οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι, όλο και πιο αναντίστοιχοι με το σημερινό κόστος διαβίωσης, με το επίπεδο των αναγκών και με την ποιότητα και το χαρακτήρα της εργασίας μας.
- Η φορολογική αφαίμαξη μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων εντείνεται, μας παίρνουν δισεκατομμύρια κάθε χρόνο και μας επιστρέφουν μερίσματα και επιδόματα - ψίχουλα.
Η κοινωνία μας θα μπορούσε όχι μόνο να απορροφήσει όλο το επιστημονικό δυναμικό, αλλά και να το θέσει στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών και όχι των σκοπών του κάθε φορά εργοδότη του. Σε αυτό το πλαίσιο, ο νέος επιστήμονας δεν θα είναι έρμαιο της καπιταλιστικής «αναρχίας» και δεν θα έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ατομικής του επιβίωσης και σταδιοδρομίας, που τον αναγκάζει σήμερα να μεταναστεύει.
Για να απεγκλωβιστούν η επιστήμη και η τεχνολογία από τη μέγγενη της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου πρέπει να αλλάξουν χέρια τα κλειδιά της οικονομίας.
Τώρα είναι η ώρα οι εργαζόμενοι στο χώρο της Ερευνας, ιδίως οι νέοι επιστήμονες, αποφασιστικά να γυρίσουν την πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ και τις άλλες αστικές δυνάμεις και να συμπορευτούν με το ΚΚΕ, για να δυναμώσει η διεκδίκηση για την ικανοποίηση των πραγματικών, σύγχρονων αναγκών τους.
Ο. Ε.
