15 μήνες μετά το πρώτο κρούσμα της πανδημίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες χώρες της ΕΕ αλλά και διεθνώς, η κατάσταση παραμένει δραματική για τα λαϊκά στρώματα. Στην Ευρώπη, μόνο από τις αρχές του έτους έχουν πεθάνει από τον ιό σχεδόν μισό εκατομμύριο, ενώ τα συστήματα Υγείας έχουν μετατραπεί σε συστήματα μιας νόσου, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό επιφέρει.
Εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι οι κυβερνήσεις, παρότι είχαν 10 πολύτιμους μήνες να λάβουν εκείνα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατέψουν τη ζωή του λαού, δεν το έκαναν, αγνοώντας τόσο την πείρα που είχε αποκτηθεί για το τι έπρεπε να γίνει όσο και τα αιτήματα των εργαζομένων σε νοσοκομεία, σχολεία, ΜΜΜ και χώρους εργασίας. Ετσι, οι προκλητικοί πανηγυρισμοί των κυβερνήσεων για τη διαχείριση της πανδημίας κατά το πρώτο κύμα και στην Ελλάδα αλλά και σε ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, όπως είναι η Γερμανία, κομματιάστηκαν πάνω στο δεύτερο κύμα.
Αρα τo ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι ποιο είναι το κοινό στοιχείο σε όλα αυτά τα κράτη. Γιατί, πετώντας την μπάλα στην εξέδρα, σκοπίμως αποδίδεται σε αρκετές περιπτώσεις αυτή η κατάσταση σε τάχα ανικανότητα των κυβερνήσεων ή ακόμα και πιο συγκεκριμένα των αρμόδιων υπουργών Υγείας. Οχι ότι δεν υπάρχει και αυτή η πλευρά, αλλά δεν είναι αυτή ούτε η αιτία ούτε το κοινό στοιχείο. Δηλαδή, στις ΗΠΑ, στην Αγγλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, ισχυρές καπιταλιστικές χώρες που μετράνε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, είναι άχρηστοι - ανίκανοι όλοι, μαζί και τα επιτελεία επιστημόνων που έχουν; Δεν μπορεί...
* * *
Η απάντηση είναι ότι οι κυβερνήσεις των αστικών κρατών διαχρονικά είτε είναι σοσιαλδημοκρατικές είτε νεοφιλελεύθερες, είτε συνασπισμού είτε εθνικής ενότητας κ.λπ., εφαρμόζουν την ίδια πολιτική. Μία πολιτική που χαρακτηρίζεται από τεράστιες περικοπές στα δημόσια συστήματα Υγείας, από εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, από προώθηση του μοντέλου των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Η κοινή αυτή πολιτική εμπορευματοποίησης της Υγείας πηγάζει από τον ίδιο τον χαρακτήρα των αστικών κρατών και της ένωσής τους, της ΕΕ, όπου η προτεραιότητα είναι η θωράκιση της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, όπως άλλωστε επιβεβαιώνεται ρητά και μέσα από τα κείμενά τους. Ετσι από το 2011 έως το 2018 η Κομισιόν ζήτησε 63 φορές από τα κράτη - μέλη της να μειώσουν τις δαπάνες για την Υγεία και να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποιήσεις.
Στο κείμενο για τη «Φαρμακευτική Στρατηγική για την Ευρώπη» που δόθηκε στη δημοσιότητα πρόσφατα στις 25 Νοέμβρη, ως πυλώνας αναφέρεται η «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών φαρμακοβιομηχανιών», ενώ στο κείμενο της Στρατηγικής της ΕΕ για την Υγεία ως πυλώνες αναφέρονται «η δημιουργία ενός συστήματος με μεγαλύτερη απόδοση μεταξύ κόστους και αποτελεσματικότητας» και «η μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα».
Στη Γερμανία σήμερα, μόλις το 29% των νοσοκομείων είναι δημόσια, αλλά και αυτά στο όνομα της αυτονομίας λειτουργούν με όρους κερδοφόρας επιχείρησης.
Στην Ιταλία, μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια έγιναν περικοπές της τάξεως των 37 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να κλείσουν δημόσια νοσοκομεία και τα οργανικά κενά σε υγειονομικό προσωπικό να φτάνουν τις 56.000 πριν την εμφάνιση της πανδημίας, ενώ περισσότερα από 12 εκατ. άτομα δεν λαμβάνουν την αναγκαία ιατρική θεραπεία και περίθαλψη για οικονομικούς λόγους.
Στη Μ. Βρετανία κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας, σύμφωνα με δημοσιεύματα το κράτος πλήρωσε στις ιδιωτικές κλινικές 1 δισ. λίρες για να περιθάλπουν αποκλειστικά μη COVID περιστατικά, τη στιγμή που το δημόσιο σύστημα Υγείας κατέρρεε. Στην προ COVID εποχή, οι ελλείψεις έφταναν τις 100.000 σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι περικοπές στην κρατική χρηματοδότηση στο δημόσιο σύστημα Υγείας από το 2009 έως το 2015 έφτασαν τα 7,3 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα μπήκε λουκέτο σε 17 νοσοκομεία και καταργήθηκαν 9.000 κλίνες.
* * *
Ενα ερώτημα που μπαίνει εδώ είναι αν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα αυτή η κατάσταση μέσα από τις δυνατότητες που δίνουν στον 21ο αιώνα η επιστήμη και η τεχνολογία. Η απάντηση είναι ότι οι δυνατότητες που δίνει η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος είναι τεράστιες. Ομως στον καπιταλισμό οι δυνατότητες αυτές δεν αξιοποιούνται για την ικανοποίηση των διευρυμένων κοινωνικών αναγκών αλλά για το κέρδος.
Εκ των πραγμάτων έχουμε μια κοινωνία όπου από τη μία έχουμε τεράστια αδιανόητα κέρδη και πλούτο για πολύ λίγους που ζουν στην αφθονία και από την άλλη η μεγάλη πλειοψηφία να μην ξέρει τι θα ξημερώσει, ζει στην εργασιακή ανασφάλεια, με στερήσεις και ακόμα στην ανέχεια και σε συνθήκες εξαθλίωσης.
Στην ΕΕ 1 στους 5 είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, οι άστεγοι ξεπερνούν τα 4 εκατ.
Στις ΗΠΑ το διάστημα Μάρτης - Μάης 2020 οι άνεργοι ξεπέρασαν τα 38 εκατ., ενώ την ίδια περίοδο τα κέρδη των δισεκατομμυριούχων ξεπέρασαν τα 430 δισ. δολάρια.
Σε παγκόσμιο επίπεδο η περιουσία 2,189 δισεκατομμυριούχων είναι διπλάσια από όσα έχει το 55% του ενήλικου πληθυσμού της Γης.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κάθε 1 λεπτό πεθαίνει ένα παιδάκι κάτω των 5 ετών από πνευμονία και ελονοσία.
Τι δείχνουν όλα αυτά; Οτι οι δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας όχι μόνο δεν αξιοποιούνται για την ικανοποίηση των μεγάλων κοινωνικών αναγκών, αλλά αντίθετα με ό,τι προβάλλει η αστική προπαγάνδα, αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις εντείνουν την επίθεση προς τα δικαιώματα των εργαζομένων, λόγω της τάσης πτώσης του ποσοστού κέρδους από την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης.
Αυτός είναι ο παραλογισμός του καπιταλισμού.
Κωνσταντίνος ΣΙΕΤΤΟΣ
Καθηγητής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης
