Από έκθεση - σοκ...
Το πολυδιαφημισμένο και πολυεκθειασμένο δημόσιο σύστημα Υγείας της Βρετανίας έχει κατρακυλήσει πιο κάτω κι από τον πάτο! Σύμφωνα με έκθεση του Βασιλικού Κολεγίου Νοσηλευτικής, οι συνθήκες στα νοσοκομεία είναι τραγικές.
Ασθενείς παραμένουν αβοήθητοι για ώρες, με αποτέλεσμα κάποιοι να πεθαίνουν στους διαδρόμους. Το 70% του νοσηλευτικού προσωπικού καταγγέλλει υπερπλήρεις ή ακατάλληλους χώρους, με τη «νοσηλεία» να παρέχεται σε αποθήκες, διαδρόμους, ακόμα και σε χώρους στάθμευσης! Το υγειονομικό προσωπικό αναγκάζεται να περιθάλπει μέχρι και 40 ασθενείς σε έναν μόνο διάδρομο, χωρίς πρόσβαση σε βασικό ιατρικό εξοπλισμό, όπως οξυγόνο ή μηχάνημα καρδιακής παρακολούθησης.
Σοκ προκαλούν οι μαρτυρίες εργαζομένων, όπως αυτή μιας νοσηλεύτριας, για τον θάνατο ασθενούς ενώ περίμενε για έξι ώρες στον διάδρομο νοσοκομείου. Χρειάστηκαν ακόμα δύο ώρες για να μεταφερθεί σε κατάλληλο χώρο περίθαλψης.
Οι κενές θέσεις νοσηλευτών στη Βρετανία υπολογίζονται στις 32.000 και 1 στους 8 νοσηλευτές εγκαταλείπει το επάγγελμά του μέσα σε 5 χρόνια, λόγω εξάντλησης, στρες και άγχους.
Το 66,81% του νοσηλευτικού προσωπικού, σύμφωνα με την έκθεση, εργάζεται σε υπερπλήρεις και ακατάλληλους χώρους.
Οσο για τις αιτίες; Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς πολύ. Η πολιτική της ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης, που οδηγεί σε υποχρηματοδότηση, εντατικοποίηση και ελλείψεις προσωπικού, είναι και στη Βρετανία ο ένοχος γι' αυτήν την αθλιότητα.
....σε έκθεση...μιζέρειας
Το ECDC σε μονοπάτια μιζέριας;
«Μη ασφαλές μέρος για τους ασθενείς» τα νοσοκομεία
Το ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων), μετά από προγραμματισμένη επίσκεψή του στη χώρα μας τον Απρίλιο του 2024, χαρακτήρισε τα ελληνικά νοσοκομεία «μη ασφαλές μέρος για τους ασθενείς», εν μέσω μάλιστα μιας περιόδου έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ υγειονομικών και υπουργείου Υγείας σχετικά με το «πόσο καλύτερα πηγαίνει το ΕΣΥ» τα τελευταία χρόνια. Ποιον άραγε να πιστέψει ο αναγνώστης; Μήπως και το ECDC εμφανίζει σταδιακά συμπτώματα μιζέριας;
Ας μελετήσουμε λίγο πιο αναλυτικά, λοιπόν, ορισμένα τμήματα της έκθεσης του εν λόγω οργανισμού, έτσι ώστε να εξάγει ο καθένας τα συμπεράσματά του βάσει των καταγεγραμμένων στοιχείων.
Η επίσκεψη του ECDC στην Ελλάδα έγινε στο πλαίσιο παρακολούθησης του φαινομένου της «αντιμικροβιακής αντοχής» και της διασποράς «ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων».
Το φαινόμενο της αντιμικροβιακής αντοχής, εν συντομία, αφορά την εμφάνιση μικροβίων τα οποία έχουν εξελίξει μηχανισμούς επιβίωσης απέναντι στη συντριπτική πλειοψηφία των διαθέσιμων αντιβιοτικών. Ως αποτέλεσμα, οι λοιμώξεις από αυτές τις κατηγορίες παθογόνων είναι πολύ πιο δύσκολες στην αντιμετώπιση και οδηγούν με στατιστική σημαντικότητα σε αυξημένη θνητότητα και θνησιμότητα.
Σύμφωνα λοιπόν με την έκθεση, στην Ελλάδα καταγράφονται υπερβολικά υψηλά ποσοστά αντοχής («extremely high rates») στελεχών K.pneumoniae, A.baumannii και P.aeurginosa έναντι αντιβιοτικών τελευταίας γραμμής, όπως οι καρβαπενέμες (72%, 96%, 49% αντοχές αντίστοιχα). Η διασπορά τους εντός των νοσοκομείων είναι ταχεία, με αποτέλεσμα τη συχνή μετάδοσή τους στους ασθενείς («frequent transmission to newly admitted patients»).
Η υποστελέχωση βλάπτει σοβαρά την υγεία
Μελετώντας τα αίτια που οδηγούν σε αυτήν την ανησυχητική εικόνα και σε μια κατεύθυνση πρότασης λύσεων, η ομάδα του ECDC περιγράφει:
«Σε όλες τις περιπτώσεις τα συνολικά επίπεδα νοσηλευτικού προσωπικού ήταν εξαιρετικά χαμηλά, ειδικότερα στις παθολογικές κλινικές - general wards. Αυτό συσχετίζεται με προηγούμενα δημοσιευμένες στατιστικές μελέτες, οι οποίες δείχνουν την Ελλάδα να έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν επίπεδο νοσηλευτικού προσωπικού στην ΕΕ / Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη. Αυτό αποτελεί ένα πεδίο μείζονος προβληματισμού, καθώς είναι σαφώς τεκμηριωμένο ότι η υποστελέχωση και ο υψηλός λόγος ασθενών προς νοσηλευτές οδηγεί, χωρίς εξαιρέσεις, σε μειωμένη εφαρμογή των μέτρων πρόληψης λοιμώξεων, καθώς οι νοσηλευτές κατακλύζονται από τον όγκο δουλειάς ("overwhelmed by workload demands")».
Και συνεχίζει:
«Υπάρχουν επίσης δομικοί λόγοι που οδηγούν στην υπερμετάδοση ανθεκτικών μικροβίων, όπως η πρακτική διαρκούς εναλλαγής των νοσοκομείων που εισάγουν ασθενείς. Για παράδειγμα, αν ένας ασθενής πάρει εξιτήριο και χρειαστεί επανεισαγωγή για οποιονδήποτε λόγο, η πιθανότητα είναι να απορροφηθεί από έτερο νοσοκομείο το οποίο θα εφημερεύει εκείνη την ημέρα». Ετσι, οι ασθενείς με πολυανθεκτικά μικρόβια συχνά παρατηρείται να έχουν πρόσφατες νοσηλείες σε τουλάχιστον 2 νοσοκομεία για παράδειγμα της Αθήνας, με αποτέλεσμα τη διασπορά των πολυανθεκτικών μικροβίων από νοσοκομείο σε νοσοκομείο.
«Παρατηρείται επίσης ιδιαίτερα αυξημένος όγκος νοσοκομειακής δουλειάς, διότι τα τριτοβάθμια νοσοκομεία παρέχουν υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, σε μια προσπάθεια να καλύψουν τις ελλείψεις της. Η συνολική νοσηλεία διαρκεί περισσότερες μέρες απ' όσο χρειάζεται, καθώς δεν υπάρχουν κέντρα μετα-νοσοκομειακής πρωτοβάθμιας αποκατάστασης».
Απουσία θαλάμων απομόνωσης: «Το μέσο ποσοστό κρεβατιών σε μονόκλινα δωμάτια ήταν στο 4,5%, κατά πολύ χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 11,3%».
Θα μπορούσαμε στο σημείο αυτό να διακόψουμε και να πούμε ότι διαφαίνονται σημαντικές ομοιότητες μεταξύ των παρατηρήσεων του ECDC και των ανακοινώσεων για παράδειγμα της ΟΕΝΓΕ. Αγνωστο αν στο ECDC έχουν εισχωρήσει ...κομμουνιστές που διαβάλλουν από αυτό το πόστο την προσπάθεια του υπουργείου, αντί να παλεύουν για τους ασθενείς τους. 'Η μήπως...;
Κάθε πρόταση σκοντάφτει στην κυβερνητική πολιτική της εμπορευματοποίησης
Πρόταση του ECDC: «Αύξηση του νοσηλευτικού προσωπικού στα νοσοκομεία, μέσω ισχυρής χρηματοδότησης και κινήτρων (substantial funding - investment). Εξαιρετικά δύσκολη η εφαρμογή μέτρων περιορισμού λοιμώξεων με το υπάρχον προσωπικό. Δημιουργείται φαύλος κύκλος επιδείνωσης της διασποράς λόγω της έντονης υποστελέχωσης».
Υπουργείο Υγείας - κυβέρνηση: Νοσηλευτές σε ποσοστά 3,7% ανά 1.000 πληθυσμού, σε σύγκριση με το 9,7% ανά 1.000 πληθυσμού του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Προϋπολογισμός 2025 με στατιστικά λιγότερους υγειονομικούς (-71) αν συνυπολογιστεί το ισοζύγιο προσλήψεων - αποχωρήσεων του 2024.
Πρόταση: Ανοιγμα κλειστών νοσοκομείων. Αλλαγή του συστήματος των κυλιόμενα εφημερευόντων νοσοκομείων για αποφυγή διασποράς των πολυανθεκτικών στελεχών.
Υπουργείο Υγείας: Αλλεπάλληλες αλλαγές των σχημάτων εφημερευόντων νοσοκομείων τους τελευταίους 6 μήνες, μέχρι και πρόταση να εφημερεύουν όλα τα νοσοκομεία του λεκανοπεδίου ταυτόχρονα και διαρκώς για 24 ώρες.
Πρόταση: «Αύξηση των μονόκλινων απομονώσεων. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε οποιαδήποτε πρόοδο στην παρούσα κατάσταση αντιμικροβιακής αντοχής χωρίς την αύξηση του αριθμού των απομονώσεων, έτσι ώστε να απομακρύνονται οι ασθενείς με πολυανθεκτικά μικρόβια από τους εξάκλινους θαλάμους».
Υπουργείο Υγείας: Σύντομο παράδειγμα της ναυαρχίδας του ΕΣΥ, ΓΝΑ «Ευαγγελισμός». Συνολικές κλίνες νοσηλείας 950. Μονόκλινες απομονώσεις 3 (0,3%). Πρόσφατη εγκαινίαση του βαψίματος της Αιματολογικής κλινικής μετά βαΐων και κλάδων, ωστόσο με εξάκλινους θαλάμους, όπου συνυπάρχουν ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς με λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια.
Ο κατάλογος της ανωτέρω σύγκρισης θα μπορούσε να είναι μακρύς, ωστόσο ίσως είναι ήδη εύκολο στον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Η αντιμικροβιακή αντοχή, εν κατακλείδι, προτάθηκε από το ECDC να αντιμετωπιστεί ως ζήτημα ύψιστης εθνικής προτεραιότητας, καθώς διακινδυνεύει την ικανότητα της Ελλάδας να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες Υγείας.
Τα συνδικαλιστικά όργανα των υγειονομικών χρόνια τώρα παλεύουν να κατακτηθούν οι άξονες που περιγράφηκαν ως λύσεις παραπάνω. Οι απαντήσεις των κυβερνήσεων είναι σταθερά αντιεπιστημονικές και ιταμές.
Δεν είναι μιζέρια να διεκδικούμε τις βέλτιστες συνθήκες νοσηλείας
«Γιατί όμως;» θα αναρωτιόταν κανείς...
Στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, λοιπόν, συντελείται μια καθημερινή σύγκρουση μεταξύ των δυνατοτήτων της σύγχρονης Ιατρικής και των φραγμών που έξωθεν τοποθετεί το σημερινό οικονομικό μας σύστημα.
Πώς αλλιώς θα είχαν κύκλο εργασιών 2 δισ. ευρώ με σταθερή τάση αύξησης τα τέσσερα μεγαλύτερα ιδιωτικά μονοπώλια της Υγείας, αν τα δημόσια νοσοκομεία ήταν στιβαρά στελεχωμένα με μόνιμο προσωπικό; Αν ολοκληρωνόταν η διάγνωση, η διερεύνηση και η θεραπεία εντός των τειχών της δημόσιας Υγείας; Αν υπήρχε δυνατή Πρωτοβάθμια Υγεία, που θα παρακολουθούσε στενά τον πληθυσμό για να προλάβει τη νόσο;
Η σύγχρονη και υψηλού επιπέδου Ιατρική περνά μέσα από την ανυποχώρητη διεκδίκηση των υλικών συνθηκών εφαρμογής της. Η εναλλακτική, όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε συνάδελφος, είναι «να προσπαθούμε να σφουγγαρίσουμε με τη βρύση ανοιχτή».
Η μαζικότητα της συμμετοχής μας στις διεκδικήσεις αυτές, στο πλευρό του ίδιου του πληττόμενου λαού, είναι που θα κάνει τη διαφορά και θα μας δώσει τις απαραίτητες - και επιστημονικές μας - νίκες.
Είναι τελικά μιζέρια να διεκδικείς για τον άρρωστό σου τις βέλτιστες συνθήκες νοσηλείας, όπως έχεις για χρόνια προετοιμαστεί, διαβάσει και εκπαιδευτεί με βάση αυτά που επιτάσσει η επιστήμη σου;
Πηγές:
21 Nov 2024 «ECDC country visit to Greece to discuss antimicrobial resistance issues»
https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/AMR_country_visit_report_Greece.pdf
Τάσος ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΟΣ
Ειδικευόμενος παθολόγος στην Α' Παθολογική του ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου
