Για τις εξελίξεις σε Υγεία - Πρόνοια - Φάρμακο
 |
Η κατάσταση αυτή δεν πρόκειται να είναι προσωρινή, διότι οι όροι και οι προϋποθέσεις που τη διαμορφώνουν είναι άμεσα συνδεδεμένοι, απορρέουν από τις ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της διεξόδου από την κρίση σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων και υπέρ των επιχειρηματικών ομίλων. Προϋπόθεση αυτής της ανάπτυξης, πέραν των άλλων μέτρων, είναι η μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης με δραστική μείωση του λεγόμενου «μη μισθολογικού κόστους», στο οποίο ανήκουν οι δαπάνες για την Υγεία και την Πρόνοια.
Ακόμα και στη φάση της όποιας οικονομικής ανάκαμψης που μπορεί να υπάρξει δεν πρόκειται να επανέλθουν οι δημόσιες παροχές Υγείας και Πρόνοιας στο προ κρίσης επίπεδο, το οποίο ήταν αρκετά πίσω από τις λαϊκές ανάγκες.
Την επιδείνωση στην Υγεία και την Πρόνοια για τα λαϊκά στρώματα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ταυτόχρονα και ενιαία από δύο πλευρές. Πρώτον, από τις επιπτώσεις που υπάρχουν από τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στους όρους ζωής και δουλειάς των εργαζομένων που επιδεινώνουν την υγεία τους και, δεύτερον, από την επιδείνωση των συνολικών όρων παροχής δημόσιων υπηρεσιών Υγείας.
***
Ως γενική τάση μπορούμε να πούμε ότι περιορίζεται δραστικά το μέρος των δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών Υγείας, Πρόνοιας, φαρμάκων κ.λπ. προς τα λαϊκά στρώματα και αντίστοιχα μεγαλώνει δραστικά το μέρος των αντίστοιχων υπηρεσιών που η παροχή τους γίνεται σε ανταποδοτική βάση και με απευθείας πληρωμές από τις λαϊκές οικογένειες.
Φαίνεται από τα στοιχεία ότι διευρύνεται και αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά το τμήμα αυτό των εργαζομένων και των οικογενειών τους που έχουν χάσει κάθε ασφαλιστικό δικαίωμα για υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Είναι γνωστό ότι με βάση τους ανασφάλιστους, άπορους κ.λπ., αναπτύσσονται σε πανελλαδικό επίπεδο τα λεγόμενα «κοινωνικά ιατρεία» και «κοινωνικά φαρμακεία» από δήμους, Εκκλησία, συνδικαλιστικούς και επιστημονικούς φορείς, έχοντας τη στήριξη τόσο του κράτους, όσο και των διαφόρων επιχειρηματικών ομίλων. Τελευταία ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε την ίδρυση 4 κοινωνικών φαρμακείων από τα οποία θα παίρνουν φάρμακα χωρίς συμμετοχή 50.000 ασφαλισμένοι με εισοδηματικά κριτήρια, χωρίς να τα προσδιορίζει συγκεκριμένα. Η εικόνα που υπάρχει είναι ότι ανασφάλιστοι που απευθύνονται σε δημόσια νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας συχνά παραπέμπονται στα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, τα οποία φαίνεται ότι τα αξιοποιούν για να παρέχονται ορισμένες υποτυπώδεις εξετάσεις και ως ένα «φίλτρο» για τον δραστικό περιορισμό αυτών που θα πηγαίνουν στα δημόσια νοσοκομεία.
Ενα αντιδραστικό ντόμινο
Η δραστική κρατική υποχρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων, του ΕΟΠΥΥ και των δημόσιων νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας, σε συνδυασμό με την ανεργία, τη μισοαπασχόληση, κ.λπ., καθώς και οι φοροαπαλλαγές, φοροελαφρύνσεις και εισφοροελαφρύνσεις των επιχειρηματιών λειτουργούν ως «ντόμινο» που αναπαράγουν τα σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των δημόσιων μονάδων Υγείας και οδηγούν στα συνεχή μέτρα περικοπών στις παροχές προς τους ασφαλισμένους.
Ουσιαστικά διαμορφώνεται όλο και πιο καθαρά, κάτω από τις συνθήκες αυτές, μια πολιτική δημόσιων παροχών με κριτήριο πόσα χρήματα διαθέτουν τα ασφαλιστικά ταμεία, που σημαίνει συνεχείς περικοπές.
Είναι χαρακτηριστικοί οι κυβερνητικοί στόχοι όσον αφορά στη χρηματοδότηση, που επιβεβαιώνουν την παραπέρα επιδείνωση. Αυτοί οι στόχοι ανακοινώθηκαν πριν από την τελευταία διαπίστωση των «ελλειμμάτων και των υπερβάσεων» από την κυβέρνηση και την τρόικα. Συγκεκριμένα:
Οι επιχορηγήσεις του κράτους προς τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 1,34 δισ. ευρώ το 2013, από 1,6 δισ. ευρώ το 2011, μειωμένες δηλαδή κατά 16% την τελευταία τριετία. Προβλέπεται να διαμορφωθούν κάτω από το 1 δισ. ευρώ το 2015, μειωμένες δηλαδή κατά 37,5% την τελευταία τετραετία.
Η φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 2,38 δισ. ευρώ το 2013, από περίπου 3,9 δισ. ευρώ το 2011, μειωμένη κατά περίπου 28% την τελευταία τριετία. Προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 1,9 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή μειωμένη κατά 51% περίπου την τελευταία τετραετία.
Επομένως, το ζήτημα της πλήρους χρηματοδότησης της δημόσιας Υγείας, Πρόνοιας, φαρμάκων από τον κρατικό προϋπολογισμό πρέπει να αποκτήσει προτεραιότητα στις διεκδικήσεις, όπως επίσης η αποσύνδεση των αντίστοιχων παροχών από τα ασφαλιστικά ταμεία. Διότι με βάση τα παραπάνω, η σύνδεση αυτή διευκολύνει την κυβέρνηση να συνδέει το ύψος και την έκταση των παροχών με το ύψος των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων. Πολύ περισσότερο που μια τέτοια σύνδεση αφήνει απέξω τους ανασφάλιστους (μακροχρόνια ανέργους) και αυτούς που χάνουν τα δικαιώματα επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τις εισφορές (ΟΑΕΕ).
Μέτρα που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης στην Υγεία
1. Βρίσκεται σε εξέλιξη το σχέδιο περιορισμού των δημόσιων μονάδων Υγείας σε συνδυασμό με τη μείωση του προσωπικού.
Για να υπάρχει μια εικόνα των εξελίξεων δίνουμε τα παρακάτω στοιχεία:
Το 2010 υπήρχαν στις δημόσιες μονάδες Υγείας 25.235 γιατροί και 36.551 νοσηλευτικό προσωπικό. Το 2011 ήταν αντίστοιχα 19.519 γιατροί και 24.817 νοσηλευτικό προσωπικό. Δηλαδή, το ήδη ανεπαρκές σε αριθμό προσωπικό του 2010 μειώθηκε επιπλέον κατά 22% και 32% αντίστοιχα το 2011 και με επιπλέον μείωση τα επόμενα χρόνια.
Καταργήθηκαν περίπου 774 τμήματα και κλινικές δημόσιων νοσοκομείων και 10.000 κρεβάτια. Είναι σε πορεία κατάργησης ή επανακαθορισμού της δραστηριότητας ορισμένα νοσοκομεία, όπως στην Αθήνα («Αγία Βαρβάρα», Πατησίων, Σπηλιοπούλειο), στη Θεσσαλονίκη («Παναγία»), στην Κρήτη (Νεάπολη), στην Πελοπόννησο (Κυπαρισσία, Κρέστενα), στην Εύβοια (Κύμη, Κάρυστος).
Ο ΕΟΠΥΥ για 10 εκατ. ασφαλισμένους απασχολεί περίπου 12.000 γιατρούς (6.500 μόνιμοι και αορίστου χρόνου και 5.500 συμβεβλημένοι) και ενώ πριν ο αριθμός των γιατρών του ΙΚΑ και των συμβεβλημένων ξεπερνούσε τις 30.000. Ο σχεδιασμός είναι να μειωθεί ο αριθμός των γιατρών του ΕΟΠΥΥ στις 8.500.
Καταργήθηκαν ή υπολειτουργούν τα εργαστήρια του ΕΟΠΥΥ και των Κέντρων Υγείας λόγω έλλειψης προσωπικού και υλικών (αντιδραστήρια).
Ολα τα παραπάνω διαμορφώνουν συνθήκες περαιτέρω επιδείνωσης στη δυνατότητα των λαϊκών στρωμάτων να έχουν έγκαιρα και ασφαλείς υπηρεσίες Υγείας από τα δημόσια νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον εξαναγκασμό τους να απευθύνονται στον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα με επιπλέον πληρωμές 15% στις εργαστηριακές εξετάσεις και με 30% - 50% επιπλέον πληρωμές για νοσηλεία.
Ιδιαίτερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), είναι ενδεικτικό πως τα νοικοκυριά πληρώνουν απευθείας απ' την τσέπη τους το 62,1% των συνολικών δαπανών για τέτοιες υπηρεσίες.
2. Μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης από το 1,9% του ΑΕΠ στο 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2014. Αυτό προωθείται με τα φάρμακα που βγαίνουν εκτός της λίστας που αποζημιώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία - ΕΟΠΥΥ, με την καθιέρωση ή αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ασθενών στη δαπάνη των φαρμάκων και με αύξηση των φαρμάκων που αποζημιώνονται με την ασφαλιστική τιμή, όπου οι ασφαλισμένοι εκτός της συμμετοχής πληρώνουν και το 50% της διαφοράς από τη λιανική τιμή των φαρμάκων.
3. Προετοιμάζεται η εφαρμογή 4 «θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων», δηλαδή 4 κατηγορίες παθήσεων όπου θα αντιστοιχούν συγκεκριμένες διαγνωστικές εξετάσεις και φάρμακα. Οι επιπλέον εξετάσεις και τα φάρμακα που είναι μεν αναγκαία αλλά δεν αφορούν τη θεραπεία της βασικής νόσου της συγκεκριμένης θεραπευτικής κατηγορίας θα επιβαρύνουν τον ασθενή εν μέρει ή και εξολοκλήρου.
4. Ο Κανονισμός Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (ΚΕΒΑ) αποτελεί εργαλείο περικοπών παροχών των ΑμΕΑ και των χρονίως πασχόντων. Στα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) με την εφαρμογή αυτού του κανονισμού μειώνουν το ποσοστό αναπηρίας σε πολύ κόσμο. Αυτό έχει ως επίπτωση την περικοπή ή μείωση των κοινωνικών επιδομάτων, επιβολή συμμετοχής ή αύξησης στην αγορά φαρμάκων, κατάργηση των απαλλαγών από τα «χαράτσια» κ.λπ.
5. Προβλέπεται και φέτος να αποκλειστούν από τους βρεφικούς, νηπιοβρεφικούς και παιδικούς σταθμούς περίπου το 50% των παιδιών από τις οικογένειες που θα κάνουν αίτηση, σύμφωνα με το πρόγραμμα «εναρμόνισης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής», το οποίο περιλαμβάνει και τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) και τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία (ΚΔΑΠ - ΜΕΑ).
***
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά βασικά προβλήματα που δρουν προσθετικά σε όλα τα άλλα αντιλαϊκά μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί και επιδεινώνουν την κατάσταση των λαϊκών οικογενειών.
Με αυτά τα δεδομένα, για το λαϊκό κίνημα είναι ανάγκη ζωής να διεκδικεί παντού από τις κρατικές δομές (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, δήμους) να παρέχονται δωρεάν πλήρεις ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες σε όλους και ιδιαίτερα στους ανασφάλιστους, άπορους και στις οικογένειές τους.
Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να ενισχυθεί η αλληλεγγύη ιδιαίτερα στους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ακόμα και στην καθημερινή επιβίωση, μέσα από τις οργανώσεις του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Να υπάρχει συνδυασμός της πρακτικής βοήθειας - στήριξης αυτών των οικογενειών και της διεκδίκησης από τους κρατικούς φορείς να δώσουν λύση στα ζητήματα περίθαλψης, φαρμάκων, σίτισης, στέγασης, προσχολικής αγωγής των παιδιών, εμβολίων, ρουχισμού, σχολικών ειδών στους μαθητές κ.λπ.
Με βάση τα παραπάνω κωδικοποιείται ένα πλαίσιο στόχων πάλης που μπαίνει για δράση στο εργατικό - λαϊκό κίνημα με κριτήριο την αντιμετώπιση επειγόντων προβλημάτων στην Υγεία - Πρόνοια - Φάρμακο. Η ανάπτυξη της πάλης για την απόκρουση των αντιλαϊκών μέτρων, τη διεκδίκηση και όσο είναι δυνατόν την απόσπαση λύσης σε επείγοντα προβλήματα, επιβάλλεται, βεβαίως, να συνδυάζεται με την ανάγκη βαθύτερων αλλαγών και ανατροπών, για τη δημιουργία ενός αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας - Πρόνοιας για όλους, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης.
