Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2021

Οι απλές κλίνες που «βαφτίζονται» ΜΕΘ και η πραγματικότητα

 Τις τελευταίες μέρες ακούμε από επίσημα χείλη ότι είναι ασφαλές να νοσηλεύονται διασωληνωμένοι ασθενείς εκτός ΜΕΘ, ότι «αν σε μία απλή κλίνη άλλης κλινικής προσαρτήσουμε έναν αναπνευστήρα και ένα μόνιτορ μετατρέπεται σε κλίνη ΜΕΘ» και ότι όλες οι κλίνες που «βαφτίστηκαν» ΜΕΘ «πληρούν όλες τις προδιαγραφές»...

Διερωτάται κανείς: Γιατί τις θέλουμε τις ΜΕΘ τότε; Ας τις καταργήσουμε! Να μοιράσουμε τα μηχανήματα και να νοσηλεύει κάθε κλινική τους διασωληνωμένους ασθενείς της!

Προδιαγραφές που δεν χωράνε στη λογική «κόστους - όφελους»

Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας απαρτίζεται από ένα σύνολο υλικοτεχνικών υποδομών (όχι μόνο μόνιτορ και αναπνευστήρες), που λειτουργούν σε χώρο με συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας, από εξειδικευμένο και επαρκές προσωπικό, με στόχο τη συνεχή - αδιάκοπη παρακολούθηση του ασθενούς και την άμεση θεραπευτική παρέμβαση όταν είναι απαραίτητο.

Ο χώρος της ΜΕΘ, εκτός από συγκεκριμένες προδιαγραφές κλιματισμού, εξαερισμού κ.λπ., οφείλει να είναι επαρκής (περίπου 14 τ.μ. ανά κλίνη) και εργονομικά σχεδιασμένος, προκειμένου να τοποθετείται σωστά όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός, και συγχρόνως να επιτρέπει να κινούνται απρόσκοπτα οι εργαζόμενοι. Είναι ζωτικής σημασίας ο εργαζόμενος στη ΜΕΘ να έχει εύκολη - γρήγορη πρόσβαση στον ασθενή και καθαρό οπτικό πεδίο, που να του επιτρέπει να παρακολουθεί και τον ίδιο τον ασθενή και τις ενδείξεις στις οθόνες των μηχανημάτων. Επίσης ο χώρος της ΜΕΘ πρέπει να είναι απομονωμένος, να μην επιτρέπει άμεση πρόσβαση σε τρίτους. Δυστυχώς αυτές οι προδιαγραφές δεν πληρούνται στο σύνολό τους ούτε στις ήδη υπάρχουσες μονάδες, πόσο μάλλον σε αυτές που δημιουργήθηκαν άρον άρον σε χώρους που δεν ήταν κατάλληλοι και χωρίς τον απαραίτητο σχεδιασμό.

Ο εξοπλισμός της ΜΕΘ αποτελείται από πλήθος μηχανημάτων, εξαρτημάτων και συσκευών που εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες του διασωληνωμένου ασθενούς.

Δύο απλά παραδείγματα:

1. Αντλίες χορήγησης φαρμάκων επιτρέπουν τη χορήγηση ενδοφλέβιας αγωγής με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια. Ο τρόπος χορήγησης της φαρμακευτικής αγωγής στη ΜΕΘ διαφέρει, υπάρχουν δε φαρμακευτικές ουσίες που είναι επισφαλές να χορηγούνται εκτός ΜΕΘ - είτε γιατί έχουν ειδικό τρόπο χορήγησης είτε γιατί απαιτείται διαρκής παρακολούθηση κατά τη χορήγησή τους - και γι' αυτό δεν χρησιμοποιούνται σε ασθενείς νοσηλευόμενους εκτός ΜΕΘ, ακόμα κι αν τις έχουν ανάγκη.

2. Μηχανήματα νεφρικής υποκατάστασης δίνουν τη δυνατότητα υποστήριξης των ασθενών με νεφρική βλάβη χωρίς ανάγκη μεταφοράς σε μονάδα τεχνητού νεφρού. Ο διασωληνωμένος ασθενής που παραμένει σε καταστολή επί μακρόν αναπτύσσει μέρα με τη μέρα σειρά παθολογικών καταστάσεων, π.χ. μυοπάθεια, οι οποίες χρήζουν επίσης εξειδικευμένης παρακολούθησης και φροντίδας. Κάθε μέρα που παραμένει ένας διασωληνωμένος ασθενής εκτός ΜΕΘ είναι εις βάρος του, καθώς μειώνονται κατά πολύ οι πιθανότητες επιβίωσής του.

Η «ψυχή» της ΜΕΘ είναι το προσωπικό της

Εξίσου σημαντική είναι η επάρκεια σε αναλώσιμα υλικά, και όχι να μετράμε γάντια, ποδιές μίας χρήσης κ.ά. με το κομμάτι, και να μας κατηγορούν και για αλόγιστη χρήση! Ισα ίσα, η «σπατάλη» θα έπρεπε να επιβάλλεται και να επιβραβεύεται! Οσα περισσότερα γάντια αλλάξεις, όσο περισσότερο αντισηπτικό χρησιμοποιήσεις, τόσο το καλύτερο για τον ασθενή σου!

Η «ψυχή» της ΜΕΘ όμως δεν είναι ούτε ο χώρος της, ούτε τα μηχανήματά της. Είναι το προσωπικό της! Ολα τα ανωτέρω οφείλουν να υπάρχουν προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα οι εργαζόμενοι στις ΜΕΘ να παρέχουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες Υγείας στους ασθενείς, με ασφάλεια και με ανθρώπινες συνθήκες.

Στη ΜΕΘ απασχολούνται γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, νοσηλευτές, νοσοκόμοι, φυσικοθεραπευτές, τραυματιοφορείς και πολλοί άλλοι. Ολοι τους πρέπει να είναι εξειδικευμένοι ή με εμπειρία στη διαχείριση του βαρέως πάσχοντος. Η αναλογία γιατρών ανά κλίνη είναι: 6 γιατροί για τις 6 πρώτες κλίνες και ένας γιατρός ανά 3 κλίνες επιπλέον των 6 (π.χ. για μία μονάδα 24 κλινών τουλάχιστον 12 γιατροί). Ο αριθμός αυτός είναι ο ελάχιστος προκειμένου να λειτουργήσει με ασφάλεια το τμήμα και αφορά αποκλειστικά εξειδικευμένους γιατρούς, δεν συμπεριλαμβάνονται οι εκπαιδευόμενοι. Η αντίστοιχη αναλογία για το νοσηλευτικό προσωπικό είναι μίνιμουμ 3 νοσηλευτές ανά ασθενή, ενώ ήδη σε άλλα κράτη η αναλογία αυτή έχει διευρυνθεί σε 4/1, 5/1 και παραπάνω σε ορισμένες περιπτώσεις. Δηλαδή σε μία ΜΕΘ 24 κλινών ελάχιστος αριθμός νοσηλευτών 72 (αναλογία 3/1), χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σ' αυτόν τον αριθμό εκπαιδευόμενοι, νοσοκόμοι και λοιπό βοηθητικό προσωπικό. Οι αναλογίες αυτές δεν υφίστανται στην Ελλάδα ούτε κατά διάνοια, ούτε στις ήδη υπάρχουσες ΜΕΘ, πόσο μάλλον στις νεοσύστατες βαφτισμένες «κλίνες ΜΕΘ»...

Θα ρωτήσει κανείς: Γιατί είναι απαραίτητο τόσο προσωπικό; Μήπως υπερβάλλουμε και είναι «πάρα πολλοί» και «αχρείαστοι», όπως είχαμε ακούσει άλλωστε να λέγεται στην προ πανδημίας εποχή; Η απάντηση είναι σαφής: Ο αριθμός αυτός είναι απολύτως απαραίτητος προκειμένου να εξασφαλιστούν η συνεχής - αδιάκοπη παρακολούθηση και φροντίδα των ασθενών και η άμεση θεραπευτική παρέμβαση 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες τη βδομάδα. Αυτό είναι εξάλλου το βασικότερο στοιχείο που διαφοροποιεί τη ΜΕΘ από τις υπόλοιπες κλινικές, η διαρκής παρακολούθηση.

Λιγότεροι νοσηλευτές και γιατροί σημαίνει περισσότερες λοιμώξεις

Ενας άλλος σημαντικός λόγος που πρέπει να υπάρχει επάρκεια προσωπικού είναι ο έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Εχει αποδειχθεί ότι παρά τα προστατευτικά μέτρα, τα ανθεκτικά μικρόβια που αποικίζουν τους ασθενείς των ΜΕΘ είναι ιδιαίτερα μεταδοτικά και ο καλύτερος τρόπος αναχαίτισής τους είναι η μεγαλύτερη αναλογία νοσηλευτών ανά ασθενή. Δηλαδή, αν ένας νοσηλευτής φροντίζει στη βάρδιά του 3 ασθενείς, έχει μεγαλύτερη πιθανότητα μετάδοσης μικροβίων μεταξύ των ασθενών αυτών σε σχέση με το να φρόντιζε 2 ή 1, παρά τη λήψη όλων των προστατευτικών μέτρων. Και ποια είναι τα μέτρα αυτά: Γάντια, ποδιές μίας χρήσης, αντισηπτικά κ.ά., εκπαίδευση για τη σωστή περιποίηση των ασθενών και επαρκής χώρος.

Δεν μπορούμε να μιλάμε για έλεγχο λοιμώξεων στις ΜΕΘ και κατ' επέκταση για μείωση της θνητότητας που αυτές προκαλούν, όταν υπάρχουν μονάδες στις οποίες νοσηλευτής περιποιείται έναν ασθενή και η πλάτη του ακουμπάει στο κρεβάτι του διπλανού ασθενούς... 'Η να μην έχει χώρο να τοποθετήσει τα απαραίτητα, με αποτέλεσμα αυτά να καταλήγουν πάνω στο κρεβάτι...

Η προπαγάνδα ότι είναι ασφαλής και επαρκής η νοσηλεία διασωληνωμένων ασθενών εκτός ΜΕΘ επειδή τους παρέχουμε έναν αναπνευστήρα, ή ότι όλες οι κλίνες ΜΕΘ στην Ελλάδα πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, είναι εγκληματική. Το σύστημα λειτουργεί βασισμένο πάνω στις πλάτες ανθρώπων που εργάζονται ανελλιπώς, χωρίς να τους παρέχονται τα απαραίτητα εφόδια, και έχουν φτάσει στα όριά τους! Για πόσο ακόμα;


Γεωργία ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Πνευμονολόγος - εντατικολόγος, επιμελήτρια Β', ΜΕΘ ΓΝ Νίκαιας